Friday, 28 February 2014

ဘာမီယံဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ကို မည္သူက ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကသနည္း

"They destroyed his statue but not his teaching."
"သူ႕(ဗုဒၶ)႐ုပ္တုကို သူတို႕(တာလီဘန္တို႕)က ဖ်က္ဆီးလုိက္ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူ႕ဓမၼကိုေတာ့ သူတို႕မဖ်က္ဆီးႏိုင္။"
ဘာမီယံဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ႏွစ္ဆူသည္ အဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းတြင္ တည္ရွိသည္။ ဤ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ဘာမီယံေက်ာက္ေတာင္မွာ ဟာဆရလူမ်ဳိးတို႕က ေအဒီ (၆)ရာစုတြင္ ထုဆစ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေအဒီ (၆)ရာစုဆိုသည္မွာ အစၥလာမ္ဘာသာ ေမြးဖြားသန္႕စင္သည့္ရာစုႏွစ္ ျဖစ္သည္။ အငယ္တစ္ဆူကို ေအဒီ (၅၀၇)၊ အႀကီးတစ္ဆူကို ေအဒီ (၅၅၄)မွာ ထုဆစ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္၍ ဂႏၶာရေခတ္၏ ဂႏၶာရဟန္ ဆင္းတုေတာ္ (၂)ဆူ ျဖစ္သည္။ နားလည္လြယ္ေအာင္ ေျပာလွ်င္ ဗဂိုးၿမဳိ႔ကို မတည္ေထာင္ခင္ (၃)ႏွစ္အလိုမွာ အဆိုပါ ဆင္းတုေတာ္(၂)ဆူ ရွိေနခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။
ဘာမီယံေဒသသည္ ကမၻာေက်ာ္ Silk Road ေပၚတြင္ ရွိ၍ စည္ကားခဲ့မည္မွာ မုခ်ျဖစ္သည္။ ေအဒီ (၂)ရာစုမွ စ၍ အစၥလမၼစ္တို႕ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္လုိက္သည့္ ေအဒီ(၉)ရာစုအထိ သဗၺတၴိဝါဒဂိုဏ္း ထြန္းကားသည့္ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ရဟန္းမ်ားသည္ ေတာင္နံရံမ်ားကို ေဖာက္၍ ကမၼ႒ာန္းေက်ာင္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ကာ သီတင္းသုံးၾကသည္။ သူတို႕သီတင္းသုံးရာအနီးတြင္ အေတာင္(၁၂၁)ေတာင္နဲ႕ အေတာင္ (၁၈၀) အသီးသီးရွိ ဆင္းတုေတာ္ (၂)ဆူကို ထုဆစ္ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ကုသွ်န္မင္းဆက္တြင္ တည္ထားခဲ့ၾကဖြယ္ရွိသည္။ ဤဆင္းတုေတာ္အေၾကာင္းကို တရုတ္ထန္မင္းဆက္သမိုင္း၌လည္းေကာင္း၊ လြမ္းေမာဖြယ္ရာတူရကီပုံျပင္မ်ား၌လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပပါရွိသည္။

ေအဒီ (၁၁)ရာစုတြင္ မုဟမၼဒ္ဂဇာနီက အဖဂန္နစၥတန္နဲ႕ အိႏၵိယအေနာက္ပိုင္းကို တုိက္ခုိက္သည့္အခါ ဤေဒသသည္ စစ္မက္စစ္ဒဏ္ကို ခံခဲ့ရသကဲ့သို႕ အဖ်က္အဆီးအနည္းငယ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ နဒါရွားက ဤရုပ္ပြားေတာ္ကို ယင္းေခတ္တြင္ သုံးေသာ အေျမာက္ျဖင့္ ထုၿပီး ဖ်က္ဆီးခ့ဲေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ အစိတ္အပိုင္းအခ်ဳိ႔ကို ဖ်က္ဆီးႏိုင္ခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းကန္အတြင္းရွိ လိုခ်င္သမွ် ပစၥည္းပစၥယမ်ားကိုသာ ယူသြားခဲ့သည္။ ထိုစဥ္မွ စ၍ (၂၀)ရာစုအထိ ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားသည္ အေႏွာင့္အယွက္မရွိဘဲ ေနႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။

အဖဂန္နစၥတန္တြင္ တာလီဘန္တို႕ အာဏာရသည့္အခါ အဓိကဝင္ေငြမ်ားကို ရွာေဖြေပးသည့္ ဤဘာမီယံေဒသရွိဗုဒၶဘာသာေရွးေဟာင္းနယ္ေျမကို ထိန္းသိမ္းဖို႕ စိတ္ကူးရွိခဲ့သည္။ ၁၉၉၉-ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လမွာ တာလီဘန္ေခါင္းေဆာင္ မူလာ့ မုိဟာမက္ အိုမာက ဤေဒသကို ထိန္းသိမ္းဖို႕ အမိန္႕ဒီဂရီအခ်ဳိ႔ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ " ႏိုင္ငံတကာခရီးသြားမ်ား လာေရာက္ရန္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ဝင္ေငြရရွိဖို႕ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဤရုပ္တုမ်ားကို မဖ်က္ဆီးဘဲ ထိန္းသိမ္းထားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း" ေဖာ္ျပပါရွိသည္။

သို႕ေသာ္ အစၥလာမ္ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားသည္ အဖဂန္နစၥတန္တြင္ အစၥလာမ္မဆန္ေသာ အေငြ႕အသက္မ်ားကို ဖယ္ရွာေရးအတြက္ လႈံ႔ေဆာ္ေဟာေျပာခဲ့ၾကသည္။ ဤဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကို မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာ တာလီဘန္အစိုးရသည္ ရွရီယာဥပေဒတြင္ ခြင့္မျပဳသျဖင့္ ႐ုပ္တု၊ ဓာတ္ပုံ၊ ႐ုပ္ပုံမ်ား၊ ေတးဂီတ၊ အားကစား၊ ရုပ္ျမင္သံၾကား အစရွိသည္တို႕ကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီး Qadratullah Jamal က အစၥလာမ္ဘုန္းေတာ္ႀကီးအပါး (၄၀၀)တို႕က ေဒသခံအစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ားကို ဆႏၵေကာက္ယူၾကရာ အမ်ားစုက "ဤဗုဒၶရုပ္တုမ်ားသည္ အစၥလာမ္ဘာသာႏွင့္ ဆန္႕က်င္ေနၾကသျဖင့္ ၿဖဳိဖ်က္ေစလိုေၾကာင္း" စစ္တမ္းရရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

UNESCO ဒါ႐ုိက္တာခ်ဳပ္ မစၥတာ Koïchiro Matsuura ၏ အဆိုအရ အဖြဲ႔ဝင္ (၅၄)ႏိုင္ငံျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ OIC အဖြဲ႔ႀကီးသည္ တာလီဘန္အစိုးရအား ေမတၲာရပ္ခံရာတြင္ "ဤဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ႁခြင္းခ်က္အျဖစ္ျဖင့္ ခ်န္ေပးပါမည့္အေၾကာင္း" ေျပာဆိုခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ ဤအဖြဲ႔ဝင္ (၅၄)ႏိုင္ငံအနက္ တာလီဘန္အစိုးရကို အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ ေဆာ္ဒီအေရးဗီယား၊ ယူေအအီႏွင့္ ပါကစၥတန္တို႕သည္ပင္ တာလီဘန္တို႕ကို တားျမစ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ တာလီဘန္ႏွင့္ ရန္ဘက္ကဲ့သို႕ ျဖစ္သည့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံသည္ပင္ အသနားခံစာ ေပးပို႕ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ သို႕ေသာ္ တာလီဘန္သာသနာေရးဝန္ႀကီးက ယင္းႏိုင္ငံမ်ား၏ ေတာင္းပန္ခ်က္ကို ျငင္းပယ္၍ "အစၥလာမ္သာသနာေတာ္ႏွင့္အညီ ဖ်က္ဆီးရမည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း" ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ထို႕ေၾကာင့္ တာလီဘန္အစိုးရသည္ ၂၀၀၁-ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ ဘာမီယံရွိ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ဖ်က္ဆီးရန္ အမိန္႕ဒီဂရီမ်ား ထုတ္ျပန္ၿပီး ဖ်က္ဆီးေရးလုပ္ငန္္းမ်ားကို စနစ္တက် စီမံေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ေရွးဦးစြာ ေလယာဥ္ပစ္အေျမာက္မ်ားျဖင့္ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ ပစ္သည္။ ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားမွာ မ႐ႈမလွ ပ်က္စီးခဲ့ေသာ္လည္း လုံးဝျပဳိက်သြားသည္ကား မဟုတ္ေသး၍ ေပါက္ကြဲအားေကာင္းသည့္ ယမ္းထုပ္မ်ားကို သုံး၍ ေဖာက္ခြဲခဲ့ၾကသည္။ ၿပဳိကြဲလာေသာ အပိုင္းအစမ်ားကိုပင္ ႐ုပ္ပြားေတာ္အေပါက္ၾကားတြင္ ယမ္းမ်ားထည့္၍ မႈန္႕မႈန္႕ညက္ညက္ ျဖစ္ေအာင္ ေဖာက္ခြဲလုိက္ၾကသည္။ မတ္လ (၆)ရက္ႏွင့္ (၇)ရက္ေန႕မ်ားတြင္ တာလီဘန္ေခါင္းေဆာင္မူလာ မုိဟာမက္ အိုမာက "ဗုဒၶ၏ရုပ္ပြားေတာ္ကို ၿဖဳိခ်ဖ်က္ဆီးမႈလုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္ၿပီးစီးၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ အဖဂန္ျပည္သူမ်ားသည္ မိမိတို႕လုပ္ရပ္အတြက္ ဂုဏ္ယူၾကရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အလႅာသ္အရွင္ျမတ္အား ေကာင္းခ်ီးၾသဘာေပးခဲ့ၿပီျဖစ္ပါေၾကာင္း" ႁမြက္ၾကားခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က တာလီဘန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Wakil Ahmad Mutawakel က "ႏိုင္ငံတကာ၏ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မႈကို ကလဲ့စားေခ်သည့္အေနျဖင့္ ဖ်က္ဆီးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း" ဦးစြာ ေျပာ၍ ေနာင္တြင္ "ဤဖ်က္ဆီးမႈသည္ အဖဂန္နစၥတန္၏ ျပည္တြင္းဘာသာေရးျပႆနာမွ်သာ ျဖစ္သည္"ဟု ဆိုခဲ့သည္။

(ဤသမိုင္းေၾကာင္းကို ျပန္ေဖာ္ျခင္းမွာ ဘာသာေရးအဓိက႐ုဏ္းကိုိ ျဖစ္ေစလို၍မဟုတ္။ ဘာမီယံေုဒသရွိ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို အဓိကဖ်က္ဆီးခဲ့သူတို႕မွာ အစၥလာမ္အစြန္းေရာက္ဘာသာေရးဆရာမ်ားႏွင့္ တာလီဘန္တို႕သာ ျဖစ္ပါေၾကာင္းသိေစလိုရင္းသာ ျဖစ္သည္)

No comments:

Post a Comment