ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔

                     (၇၄)   ႏွစ္ေျမာက္

    ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔ ၀မ္းနည္းေအာက္ေမ့ဖြယ္အထိမ္းအမွတ္

                         အခမ္းအနား အစီအစဥ္

၁။ နေမာတႆ (၃)သံုးရြတ္ဆို၍ အခမ္းအနား ဖြင့္လွစ္ရန္

၂။ အဖြင့္အမွာစကား ေျပာၾကားရန္

၃။ ဆရာေတာ္အား ၀မ္းနည္းေအာက္ေမ့ဖြယ္အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္   လြမ္းသူ႕ပန္းေခြျဖင့္ ပူေဇာ္ ဂါရ၀ျပဳရန္

၄။ ဆရာေတာ္ကို ၀မ္းနည္းေအာက္ေမ့ဖြယ္အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ (၃)မိနစ္ခန္႕

    တိုက္ဆိုက္ ၿငိမ္သက္စြာ ေလးစားပူေဇာ္ေပးၾက၇န္

၅။ ဆရာေတာ္၏ ေထရုပၸတၱိ ကို ဖတ္ၾကားရန္

၆။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ အား ဂုဏ္ျပဳစကားေျပာၾကားရန္

၇။ …………………..

၈။ ၾကြေရာက္လာေသာ ဧည့္ပရိသတ္မွ ဂုဏ္ျပဳစကားေျပာၾကားၾကရန္

၉။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအား ကဗ်ာျဖင့္ ပူေဇာ္ဂါရ၀ျပဳရန္။

၁၁။ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႕အခမ္းအနားျဖစ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕မွ                    ေက်းဇူးတင္စကား ေျပာၾကားရန္

၁၂။ အခမ္းအနားျပီးဆံုးေၾကာင္းေၾကျငာရန္။

         နယ္ခ်ဲ႕တို႔အား ေတာ္လွန္ခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ

           09 စက္တင္ဘာ 2013

ရဟန္းေတာ္မ်ားထဲမွ နယ္ခ်ဲ႕တို႔အား ရဲရဲေတာက္ ေတာ္လွန္ခဲ့သူကား ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမျဖစ္သည္။ သူသည္ ရခိုင္အမ်ဳိးသား ဗုဒၶဘာသာ သံဃာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္႐ံုသာမက အိႏၵိယႏိုင္ငံႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ေနထိုင္ခဲ့ဖူးေသာ ဘာသာကိုးမ်ိဳးကိုတတ္ေျမာက္ေသာ ရဟန္းေတာ္တပါးျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့သည္မွာ ယခုႏွစ္ ၂၀၁၂ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ (၇၄) ႏွစ္ျပည့္ၿပီျဖစ္သည္။

ဆရာတာ္ ဦးဥတၱမအား ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ႐ူပရပ္၌ အဖ ဦးျမ၊ အမိ ေဒၚေအာင္သူတို႔မွ ခရစ္ ၁၈၇၉ ခု၊ ဒီဇင္ဘာ (၂၇) ရက္ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ငယ္နာမည္မွာ ေပၚထြန္းေအာင္ျဖစ္ၿပီး ေမြးခ်င္း (၃) ဦးအနက္ အႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္၏ ညီမွာ ေက်ာ္ထြန္းေအာင္ျဖစ္ၿပီး ညီမမွာ မအိမ္စိုး ျဖစ္သည္။ ညီျဖစ္သူ ေက်ာ္ထြန္းေအာင္သည္ ေနာင္အခါတြင္ ရွင္အရိယဘြဲ႔ျဖင့္ ရဟန္းျဖစ္ေတာ္မူသည္။

ဆရာေတာ္ ေပၚထြန္းေအာင္သည္ (၁၆) ႏွစ္အရြယ္တြင္ မိဘမ်ားက ရွင္သာမေဏ၀တ္ေပးသျဖင့္ ‘ရွင္ဥတၱမ’ ဟု တြင္ခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ေတာင္ငူၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ရွင္သာမေဏ စာျပန္ပဲြ၌ ပထမရခဲ့သျဖင့္ ခ်မ္းသာႂကြယ္၀ေသာ ရွမ္းအမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက ဆရာေတာ္အား သားအျဖစ္ ေမြးစားကာ ကာလကတၱား (ယခု ကိုးလ္ကတၱား) ၿမိဳ႕သို႔ပို႔၍ ပညာသင္ေစသည္။ ကာလကတၱားတြင္ သံုးႏွစ္ခန္႔ေနၿပီး အဂၤလိပ္ဘာသာ (၁၀) တန္း အဆင့္ေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာျပည္သုိ႔ ျပန္ႂကြလာခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္သို႔ ေရာက္လွ်င္ေရာက္ခ်င္း ပခုကၠဴၿမိဳ႕သို႔ သြားေရာက္၍ ေရစႀကိဳတိုက္တြင္ ဗုဒၶဘာသာစာေပက်မ္းဂန္မ်ားကို သာမေဏ၀တ္ျဖင့္ ဆက္လက္သင္ၾကားသည္။ ထိုသို႔သင္ၾကားေနစဥ္ပင္ ဆရာေတာ္အား ေဆြမ်ဳိးနီးစပ္ေတာ္စပ္သူ ဘံုေဘဘားမားကုမၸဏီ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္က ပၪၥင္းဒါယကာျပဳလ်က္ ရဟန္းခံေပးခဲ့သည္။

ဆရာေတာ္သည္ ရဟန္း၀တ္ႏွင့္ပင္ ကာလကတၱားၿမိဳ႕သို႔ တဖန္ျပန္သြားသည္။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ အိႏိၵယတြင္ရွိခိုက္ အမ်ဳိးသားေကာလိပ္တခုတြင္ ပါ႒ိႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာစာေပဆိုင္ရာမ်ားကို ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္ သင္ၾကားေပးခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္ သကၠတ၊ ဘဂၤါလီ၊ နာဂရီ စေသာ ေရွးေဟာင္း ဟိႏၵဴစာေပက်မ္းဂန္မ်ားကို သင္ၾကားခဲ့သည္။ အိႏိၵယတြင္ သီတင္းသံုးေနစဥ္အတြင္း ဆရာေတာ္အား ဟိႏၵဴမဟာဆပ္ဗာအသင္းႀကီး၏ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခဲ့ၾကသည္။

အိႏိၵယတြင္ (၈) ႏွစ္မွ် သီတင္းသံုးခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕သို႔ ပညာသင္သြားခဲ့သည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ ပညာသင္ၾကားေနစဥ္ ႐ုရွား- ဂ်ပန္စစ္ပဲြ (၁၉၀၄-၀၅) ၌ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံကဲ့သို႔ေသာ ႏုိင္ငံငယ္ေလးက ႐ုရွားကဲ့သို႔ အင္အားႀကီးမားေသာ ႏိုင္ငံအား အႏုိင္ရလိုက္ေၾကာင္း ၾကားသိရသည့္အခ်ိန္မွစ၍ ဂ်ပန္အား အထင္ႀကီးေလးစားကာ ဂ်ပန္သို႔ ပညာသင္ထြက္ခဲ့သည္။ ဂ်ပန္တြင္ တိုက်ိဳၿမိဳ႕ ဗုဒၶဘာသာသိပၸံေက်ာင္းႀကီး၏ ဥကၠ႒ အမတ္ႀကီး အိုတာနီ (ထိုစဥ္က စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီး) ၏ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈျဖင့္ ဂ်ပန္ဘာသာစကားကို (၂) ႏွစ္ခန္႔ သင္ယူခဲ့သည္။ ယင္းေက်ာင္း၌ပင္ ဆရာေတာ္သည္ သကၠတႏွင့္ ပါဠိဘာသာကို ဘာသာေဗဒပါေမာကၡအျဖစ္ ျပန္လည္ပို႔ခ်ေပးခဲ့သည္။

ဆရာေတာ္ ဂ်ပန္ျပည္၌ ရွိေနစဥ္တြင္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ ေခတၱေရာက္ရွိေနေသာ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ေက်ာင္းသားမ်ားကလည္း ဆရာေတာ္၏ ၾသ၀ါဒခံယူၾကသည္။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမက တ႐ုတ္ေက်ာင္းသားမ်ားအား ဂ်ပန္ျပည္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လ်က္ တ႐ုတ္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးကို မည္သို႔မည္ပံုေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း နည္းေပးလမ္းျပ ၫႊန္္ၾကားေျပာျပခဲ့သည္။ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္က ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအား အထူးၾကည္ညိဳေလးစား၍ သူႏွင့္အတူ တ႐ုတ္ျပည္ လိုက္လည္ရန္ ပင့္ဖိတ္ေလသည္။ ဆရာေတာ္သည္ တကၠသိုလ္မွ ခြင့္သံုးလယူၿပီးလွ်င္ ၁၉၀၉ ခုႏွစ္၌ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္ႏွင့္အတူ ဂ်ပန္မွ ကိုးရီးယား၊ ကိုရီးယားမွ ဆိုက္ပန္၊ ဆိုက္ပန္မွ မန္ခ်ဴးကိုး၊ မန္ခ်ဴးကိုးမွ က်ိဖု၊ က်ိဖုမွ ပီကင္း၊ ပီကင္းမွ ဟန္ေခ်ာင္၊ နန္ကင္း၊ ရွန္ဟိုင္း၊ အမြိဳင္ၿမိဳ႕ အသီးသီးသို႔ ခရီးလွည့္လည္ခဲ့သည္။

ထိုေခတ္ထိုအခါက ျမန္မာလူမ်ိဳးတဦးအေနျဖင့္ ထိုမွ်မ်ားျပားေသာ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားသို႔ လွည့္လည္သြားလာျခင္း၊ အခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေနထိုင္မႈျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္းမွာ အံ့ခ်ီးဖြယ္ပင္ျဖစ္ေလသည္။

ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ဂ်ပန္ျပည္၌ ပါေမာကၡလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ဆြမ္းစရိတ္ေလာက္သာယူ၍ ေစတနာျဖင့္ သင္ၾကားျပသခဲ့ေပသည္္။ ဂ်ပန္မွအျပန္ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ယင္းမွတဆင့္ တ႐ုတ္ျပည္၊ တ႐ုတ္ျပည္မွတဆင့္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားရွိ ဆိုင္ဂံု (ယခု ဗီယက္နမ္ဆိုရွယ္လစ္သမၼတႏိုင္ငံ၊ ဟိုခ်ီမင္းၿမိဳ႕ေတာ္) သို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ ျပန္လည္ႂကြေရာက္လာသည္။

ျမန္မာျပည္သုိ႔ ျပန္ႂကြၿပီးေနာက္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ခရီးလွည့္ကာ ၀ံသာႏုရကၡိတ ေခၚ အမ်ိဳးဂုဏ္ေစာင့္ထိန္းေရး၊ တိုင္းျပည္ခ်စ္စိတ္အေၾကာင္း ေဟာေျပာကာ “၀ံသာႏု” အသင္းမ်ား တတိုင္းျပည္လံုးအႏွံ႔ ဦးေဆာင္စည္း႐ံုး ဖဲြ႔စည္းခဲ့သည္။ ထိုအခါ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရက စစ္ပုလိပ္မ်ားျဖင့္ ၎အစုအဖဲြ႔မ်ားကို လိုက္လံၿဖိဳခြင္းခဲ့ေလသည္။

ဆရာေတာ္သည္ နိုင္ငံေရးတရားမ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဟာေဟာဒိုင္းဒိုင္း ေဟာေျပာတတ္သည့္အတိုင္း သံဃာေတာ္မ်ားအား ေက်ာင္းတြင္သာ က်ိန္း၍ မေနၾကရန္ႏွင့္ တိုင္းျပည္သည္ ကြၽန္ဘ၀သို႔ သက္ဆင္းေန၍ တိုင္းသူျပည္သားမ်ား ကြၽန္ဘ၀ေရာက္ေနေၾကာင္း၊ ကြၽန္မ်ားကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာမွာလည္း ကြၽန္ဘာသာႏွင့္ ကြၽန္သာသနာပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကြၽန္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ သံဃ့ာသမဂၢီအသင္းအဖဲြ႔မ်ား ဖဲြ႔စည္းကာ လြတ္လပ္ေရးရရွိေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း ေဟာေျပာခဲ့ေလသည္။

သို႔ကလို ဆရာေတာ္၏ ရဲရဲေတာက္ မိန္႔ခြန္းမ်ားေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအား အဂၤလိပ္အစိုးရ ၁၉၂၁ ခု မတ္လ (၃၁) ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရအား အၾကည္ညိဳပ်က္ေအာင္ တရားေဟာေျပာမႈဟုဆိုကာ ရာဇသတ္ႀကီး ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၄ (က) အရ ဖ်ာပံုခ႐ိုင္၊ ေဒးဒရဲၿမိဳ႕နယ္၊ ေက်ာင္းကုန္းၿမိဳ႕တြင္ ဖမ္းဆီးခဲ့ေပသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏိုင္ငံေရးျဖင့္ ပထမဆံုး အျပစ္ေပးခံရေသာ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္တပါးျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္အား ဖမ္းမိန္႔ထုတ္ခဲ့သူမွာ အေရးပိုင္ ဦးဘိုးလွ (သမၼတ ေဒါက္တာဘဦး၏ဖခင္) ျဖစ္သည္။

ဆရာေတာ္အား ေက်ာင္းကုန္းမွ အစိုးရသေဘၤာျဖင့္ မအူပင္တရား႐ံုးသို႔ ေခၚေဆာင္ကာ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ (၁၂) လ အျပစ္ေပးၿပီး မအူပင္ေထာင္၌ အက်ဥ္းခ်ခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ အက်ဥ္းခံသည့္ေန႔မွစ၍ သကၤန္းခြၽတ္၍ ေထာင္အ၀တ္ကို ၀တ္ဆင္ရသည္။ ထို႔ေနာက္ ဆရာေတာ္သည္ ၁၉၂၂ ခု ဇြန္လ (၂၆) ရက္ေန႔ မအူပင္ေထာင္မွ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အစိုးရအား ဦးမၫြြတ္ဘဲ ဆက္လက္၍ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔လွည့္ကာ ႏုိင္ငံေရးတရားမ်ား ေဟာေျပာခဲ့ေလသည္။

ဤသို႔ျဖင့္ ဆရာေတာ္သည္ ၁၉၂၄ ခု ေအာက္တိုဘာလ (၁၆) ရက္ေန႔တြင္ ရာဇသတ္ပုဒ္မ ၁၂၄ (က) ျဖင့္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ (၃) ႏွစ္ ထပ္မံအျပစ္ေပးခံရကာ ဒုတိယအႀကိမ္ အက်ဥ္းက်ခဲ့ျပန္သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ၁၉၂၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ အက်ဥ္းမွ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာျပန္သည္။ ေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္ၿပီးေနာက္ အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕အနယ္နယ္သို႔ လွည့္လည္၍ အမ်ဳိးသားႏိုးၾကားေရးတရားမ်ားကို ေဟာၾကားရာ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္တြင္ တတိယအႀကိမ္ အဖမ္းခံရျပန္သည္။

ဤသို႔လွ်င္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ လြတ္လပ္ေရးမရမီ သူ႔ကြၽန္ဘ၀တေလွ်ာက္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည့္တိုင္ေအာင္္ အက်ဥ္းခ်ျခင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ခံခဲ့ရေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ဆရာေတာ္သည္ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းကာ ၁၉၃၉ စက္တင္ဘာလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး၌ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ပ်ံလြန္ေတာ္မူစဥ္က ဆရာေတာ္၏ သက္ေတာ္မွာ (၆၀) ႏွစ္ ရွိ၍ သိကၡာေတာ္မွာ (၄၁) ၀ါ ရွိၿပီျဖစ္သည္။

ဆရာေတာ္၏ ႐ုပ္ကလာပ္ကို ေဆး႐ံုမွ ယူေဆာင္၍ မပုပ္မသိုးေအာင္ ေဆးရည္စိမ္ၿပီး မွန္ေခါင္းသြင္းကာ ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ေညာင္တုန္းေက်ာင္း၌ ထား၍ စ်ာပနအခမ္းအနား က်င္းပခဲ့သည္။ ပ်ံလြန္ေတာ္မူၿပီး (၃) ရက္ေျမာက္ေန႔ စက္တင္ဘာ (၁၁) ရက္ေန ့တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ ဦးဘ ဦးစီး၍ ဆရာေတာ္၏ အႏိၱမစ်ာပနကို စည္ကားစြာ က်င္းပခဲ့ေလသည္။ ဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူၿပီး (၉) ႏွစ္မွ်ၾကာေသာ္ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးသည္ ဆရာေတာ္ ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့သည့္ လံုး၀လြတ္လပ္ေရးပန္းတိုင္သို႔ အေရာက္ခ်ီတက္ႏိုင္ခဲ့ေလသည္။

ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏ ဂုဏ္ေက်းဇူကို မွတ္တမ္းတင္ေသာအားျဖင့္ အိႏိၵယႏုိင္ငံ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕ရွိ နာဂရီပရက်ာရ္နီဆဘာ အမည္ရွိေသာ စာေပအဖဲြ႔အစည္းတခုက ထုတ္ေ၀သည့္ ဟိႏၵဴဘာသာစြယ္စံုက်မ္းတြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး တိုက္ပဲြေခါင္းေဆာင္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအေၾကာင္းကို တခမ္းတနား ေရးသားေဖာ္ျပထားေလသည္။ ဂ်ပန္နို္င္ငံကလည္း ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္းက ဂ်ပန္ဘာသာျဖင့္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအေၾကာင္း စာအုပ္မ်ား ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ၾကသည္။ တခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံေက်ာင္းသံုးစာအုပ္မ်ား၌လည္း ဆရာေတာ္၏ အထၳဳပၸတိၱအက်ဥ္းကို ထည့္သြင္းသင္ၾကားေစသည္။

သို႔ကလို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရးဗိမာန္ႀကီးကို ဦးစြာပႏၷက္ခ်ေပးခဲ့သည့္ ေက်းဇူးရွင္ အာဇာနည္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကို ေနာင္လာေနာက္သားတုိ႔ အၿမဲတေစ သတိတရရွိေစရန္အတြက္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရွိ သမဂၢအဖဲြ႔က ဦးစီးကာ ၁၉၄ရ ခု စက္တာဘာ (၉) ရက္ေန႔တြင္ အခမ္းအနားတရပ္ကို ေရႊတိဂံုေျခရင္းရွိ ပုလိပ္သမဂၢ အေဆာက္အအံု၌ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ထိုေန႔ကိုပင္ “ဦးဥတၱမအထိမ္းအမွတ္ေန႔” အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း က်င္းပလာခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အျပင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္ ဦးဥတၱမအသင္းႏွင့္ ဦးဥတၱမပန္းၿခံတို႔ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရွိ ဦးဥတၱမပန္းၿခံတြင္ ဆရာေတာ္အား ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ၁၉၆၃ ဇန္န၀ါရီလ (၁၀) ရက္ ၾကာသပေတးေန႔၌ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ေၾကး႐ုပ္တုကို သြန္းလုပ္ စိုက္ထူခဲ့ေလသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္လည္း ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသမိုင္း၌ အနစ္နာခံကာ လူထုအား ႏိုင္ငံေရးအသိအျမင္ ႏုိးၾကားလာေစရန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအား ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ စက္တင္ဘာလ (၉) ရက္ေန႔က်ေရာက္တိုင္း ဦးဥတၱမေန႔အျဖစ္ စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ေရႊတိဂံုဘုရားလမ္း ေတာင္ဘက္ေျခရင္းရွိ ကန္ေတာ္မင္ပန္းၿခံကို ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရက ဆရာေတာ္အား ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ဦးဥတၱမပန္းၿခံဟု မွည့္ေခၚခဲ့ေလသည္။

ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ေန၀င္းေခါင္းေဆာင္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအစိုးရလက္ထက္တြင္ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ေပၚေပါက္လာမည္ကို အေၾကာက္လြန္၍ ဗိုလ္ေန၀င္း၏ အမိန္႔ျဖင့္ တနိုင္ငံလံုးတြင္ ဦးဥတၱမေန႔ က်င္းပမႈကို ပိတ္ပင္တားဆီးလိုက္ေလသည္။ ထိုမွ်သာမက ဦးဥတၱမပန္းၿခံကိုလည္း ကန္ေတာ္မဂၤလာပန္းၿခံဟု အမည္ေျပာင္းလဲလိုက္ေလသည္။ ထိုနည္းတူစြာ နအဖစစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္လည္း ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမႏွင့္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား၏ အေၾကာင္းကို စာနယ္ဇင္းမ်ား၌ ေရးသားေဖာ္ျပျခင္းကို စာေပစိစစ္ေရးဌာနမွ ပိတ္ပင္လိုက္သည္မွာ ယေန႔တိုင္ေအာင္ပင္ျဖစ္သည္။

မည္သို႔ဆိုေစ ယခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္ေသာ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည့္ ႏွစ္ပတ္လည္ေန႔တြင္ ဆရာေတာ္အား ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ဆရာေတာ္၏ ႏုိင္ငံေရးပံုရိပ္လႊာကို ေခတ္ၿပိဳင္တြင္ ေရးသား၍ ေက်းဇူးဆပ္လိုက္ရေပသည္။     ။

(ေခတ္ၿပိဳင္သတင္းစာ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)

""ဘာသာစုံ ၉ မ်ဳိးကိုတက္ကြ်မ္းနားလည္းတဲ့ လြတ္လပ္ေရး မီးရွဴးတန္ေဆာင္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ""

 

အရွင္ဦးဥတၲမ(၁၈၈၀မွ၁၉၃၉)ေရႊျမန္မာမီဒီယာဂရုမွအရွင္ဥတၱမအၾကာင္းဂုဏ္ျပဳေဖၚျပအပ္ပါသည္။
ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးလမ္းျပ မီးရႈးတန္ေဆာင္
 ၊ အာရွတုိက္၏ ထြန္းသစ္ၾကယ္အရွင္္ဦးဥတၱမကုိရခုိင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြျမိဳ႕ ၊ ရူပရပ္ ၊
 ေခ်ာင္းနားတန္းတြင္ ဖခင္ ဦးျမသာဦး၊ မိခင္ေဒၚေအာင္ေက်ာ့ျဖဴ တုိ႔မွ
(၁၈၈၀)ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ(၂၈)ရက္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ သားၾကီးျဖစ္သည္။
ငယ္မည္မွာ ေပၚထြန္းေအာင္ ျဖစ္သည္။
ဦးဥတၱမတြင္ ညီေက်ာ္ထြန္းေအာင္(ကုိရင္ၾကီးအရွင္္အရိယ)ႏွင့္ ညီမ မအိမ္စုိးတုိ႔
 ႏွစ္ဦးရွိသည္။
ရွင္္ဥတၱမ(ေပၚထြန္းေအာင္)ႏွင့္ ညီျဖစ္သူေက်ာ္ထြန္းေအာင္တုိ႔ကုိ မိဘမ်ားက
ကၽြန္ပညာအဂၤလိပ္စာကုိ သင္ၾကားမေပးလုိေသာ္လည္း တုိင္းရင္းသား ဘာသာ
ေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ေပးခဲ့ရာ ဦးဥတၱမ ( ေပၚထြန္းေအာင္) သည္ ဆဌမတန္းအထိ
သင္ၾကားခဲ့သည္။

မိခင္က ေက်ာင္းမွ ႏႈွတ္ထားသည့္တုိင္ေအာင္ ေပၚထြန္းေအာင္က ႏုိင္ငံ ရပ္ျခားကုိ
သြားေရာက္ ပညာသင္ရန္ မေလ်ွာ့ေသာလု႔ံလျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးၾကဳိးစားသည္။

အသက္(၁၃)ႏွစ္အရြယ္တြင္စစ္ေတြျမဳိ႕၌ပရိယတၱိသင္ၾကားရာတြင္အေက်ာ္တေစာရွိေသာ
 ေရႊေစတီေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရားထံ ဗုဒၶ၏ အေျခခံစာေပမ်ားကုိ ေလ့လာသင္ယူသည္။
(၁၅) ႏွစ္အရြယ္တြင္ ေပၚထြန္းေအာင္ႏွင့္ ညီငယ္ေက်ာ္ထြန္းေအာင္ ရွင္သာမေဏအျဖစ္သကၤန္းစည္းၾကသည္။

 (၇၄) ႏွစ္ေျမာက္ အာရ

ရွင္ဥတၱမႏွင့္ ရွင္အရိယဟူေသာ ဘြဲ႕ နာမမ်ားရရွိခံယူ ၾကသည္။ထုိ႔ေနာက္
အရွင္္ဦးဥတၱမရဟန္း၀တ္ျဖင့္ ရန္ကုန္၊ မအူပင္၊ ပဲခူး၊ ေတာင္ငူ ၊ မႏၱေလးႏွင့္
ပခုကၠဴျမဳိ႕ မ်ားတြင္ လွည့္လည္ေနထုိင္ပညာသင္ယူခဲ့သည္။
ဗုဒၶစာေပ က်မ္းဂန္မ်ားကုိလည္း အပတ္တကုတ္ ေလ့လာ ၾကဳိးပမး္

ဆည္းပူးခဲ့သည္။ေတာင္ငူျမဳိ႕တြင္ရွိစဥ္ ရွင္သာမေဏစာျပန္ပြဲတစ္ခုကုိ ၀င္ေရာက္ေျဖဆုိရာ ပထမရသည္။
ေတာင္ငူျမဳိ႕ မွ ရွမ္းမၾကီးတစ္ဦးက သားအျဖစ္ေမြးစားလုိေၾကာင္းေျပာ၍ ေမြးစားလုိလွ်င္
ကာလကတၱားကုိ ပညာသင္လႊတ္မလားဟု ေတာင္းဆုိရာ ထုိအမ်ဳိးသမီးၾကီး၏
အေထာက္အပံ့ျဖင့္ လူ၀တ္လဲကာ အသက္(၁၇) ႏွစ္အရြယ္တြင္ ကာလကတၱား၌ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ ေခတ္ပညာမ်ားကုိ သင္ယူျပီး (၁၀)တန္း စာေမးပြဲကုိ အလြတ္ပညာသင္ အျဖစ္ ေျဖဆုိ ေအာင္ျမင္ ခဲ့သည္။
ထုိႏွစ္မွာပင္ ကာလကတၱားမွျပန္လာျပီး ရွင္၀တ္ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာစာေပက်မ္းဂန္မ်ားကုိသင္ယူသည္။ ထုိစဥ္ ဘုံေဘဘားမားကုမၸဏီ ကုိယ္စားလွယ္ ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္ကရဟန္းဒါယကာျပဳ၍

အသက္(၂၀)အရြယ္တြင္ရဟန္းအျဖစ္ခံယူသည္။
အရွင္ဥတၱမသည္ ရဟန္းအျဖစ္ခံယူျပီးေနာက္ ရန္ကုန္သုိ႔ ဆင္းလာျပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံကာလကတၱား သုိ႔ ျပန္သြားေလသည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ အိႏၵိယတြင္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ႏုိးၾကားထၾကြလ်က္ရွိသည္။
၁၉၀၄-ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ဘဂၤလားနယ္ကုိအေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္ႏွစ္ပုိင္းခဲြျခားလုိက္ရာ ေဒါက္တာရာဘင္ျဒာနတ္တဂုိးႏွင့္ စီအာဒတ္စ္
ဆိုေသာ ပညာရွိပုဂၢဳိလ္ၾကီးႏွစ္ဦးက ဦးေဆာင္ကန္႔ကြက္ရာမွ ဆူပူကန္႔ကြက္မူမ်ား အၾကီးအက်ယ္ ျဖစ္ပြားက်ယ္ျပန္႔လာသည္။

ထုိပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္ တြဲမိေသာ ဦးဥတၱမ ဆရာေတာ္သည္ အိႏၵိယႏုိင္ငံေရးႏွင့္ အကၽြမ္း တ၀င္ ျဖစ္လာျပီး ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ စိိတ္၀င္စား
တက္ၾကြလာခဲ့သည္။
အုိင္စီအက္စ္(I.C.S) ရာထူးမွွ ႏုတ္ထြက္ျပီး အမ်ဳိးသားေကာလိပ္ကုိ
တည္ေထာင္ေသာ ဗင္ႏုိဂုိ႔ရွ္၏ ေကာလိပ္တြင္ အရွင္ဥတၱမက ပါဠိႏွင့္ ဗုဒၶ ဘာသာစာေပတုိ႔ကုိကူညီပုိ႔ခ် ေပးေလသည္။
တဖက္တြင္လည္း သကၠတစေသာ ေရွးေဟာင္းဟိႏၵဴစာေပက်မ္းမ်ားကုိ သင္ယူဆည္းပူးသည္။ထုိအခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္တြင္လည္း ႏုိ္င္ငံေရးကုိတက္ၾကြစြာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ျခင္းမျပဳၾကေသးေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏယု၀အသင္း
(Y.M.B.A=young men’s buddhists associations)ကုိ တကၠသုိလ္ပညာတတ္ မ်ားျဖစ္ေသာ ဦးဘေဖ(ဘၾကီးဘေဖ) ၊ ဦးေမာင္ၾကီး(အမ္ေအ) ၊ ဦးစိန္လွေအာင္တိုိ႔က စတင္ဖြဲ႔စည္း
ထုူေထာင္ျပီး အမ်ဳိး ဘာသာ၊ သာသနာ၊ ပညာဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ျဖင့္ စတင္
လႈပ္ရွားလာၾကသည္။

အရွင္ဥတၱမကုိယ္ေတာ္တုိင္အိႏၵိယမွ ျပန္ေရာက္လာျပီး ၀ုိင္အမ္ဘီေအလႈပ္ရွားမႈကုိ တက္ၾကြစြာ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၀၇-ခုႏွစ္ ၊ ဇန္န၀ါရီလ-၁ရက္တြင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ ထြက္ခြာသြားသည္။ဂ်ပန္ႏုိင္ငံတြင္ အေနာက္ ဟြန္ဂြန္ဂ်ီ ဘုရားေက်ာင္းအၾကီးအမႈူး(Abbot of Western Hongonji Temple) မင္းသားၾကီး ကုိဇင္အုိတာရီႏွင့္အတူ ေနျပီး ကစ္စတုိျမဳိ႔ရွိ နိရွိဟြန္မြန္ဂ်ီ အမည္ရိွ ဗုဒၶဘာသာတကၠသုိလ္တြင္ ပါဠိပါေမာကၡအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

ထုိစဥ္ ဂ်ပန္စာ၊ စကား ၊ အယူ၀ါဒ ၊ ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ကုိ ကုိယ္တုိင္သင္ယူျပီး တစ္ႏွစ္အၾကာစာေမးပြဲ ေျဖဆုိေအာင္ျမင္သည္။
ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာစာေပက်မ္းဂန္တို႔အျပင္ ပါဠိ ၊ ဘဂၤါလီ ၊ နာဂရီ ၊ သကၠဋ၊ အဂၤလိပ္၊တိဘက္ ၊ ဂ်ပန္ ၊ ျပင္သစ္ ဘာသာစကားကုိးမ်ဳိးကုိတတ္ေျမာက္သည္။
ဆရာေတာ္အရွင္ဦးဥတၱမသည္ ဂ်ပန္ျပည္တြင္ ေနထုိင္စဥ္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႔ လာေရာက္ တိမ္းေရွာင္ေနသူ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္ႏွင့္အၾကိမ္ၾကိမ္ေတြ႔ဆုံျပီး ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ ႏုိင္ငံေရးကိစၥမ်ားကုိ ညွိႏုိင္းေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
၁၉၁၁-ခုႏွစ္ ၊ ဂ်ပန္မွ ပထမအၾကိမ္ျပန္လာေသာအခါ ကုိရီးယားျပည္ ၊ တရုတ္ျပည္ ၊ ျပင္သစ္ပုိင္အင္ဒုိခ်ဳိင္းနား(ယခု ဗီယက္နမ္ ၊ ကေမၻာဒီးယား ၊ လာအုိ သုံးႏုိင္ငံ)သုိ႔ ၀င္ေရာက္ ျပီး ဆုိင္ဂုံျမဳိ႕(ယခု ဟုိခ်ီမငး္ျမဳိ႕ေတာ္)တြင္ ျမန္မာ့နန္းတြင္းအေရးေတာ္ပုံ အေရးနိမ့္ျပီး ျပည္ပသုိ႔တိမ္းေရွာင္ ေနရေသာ ျမင္ကြန္း မင္းသားၾကီၤးႏွင့္ ၄င္း၏ သားေတာ္တုိ႔၏ ဆြမ္းအလႈူကုိလက္ခံျပီး ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခ အေနမ်ားကုိ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
ထုိမွတဆင့္ ကေမၻာဒီးယားႏွင့္ ယိုးဒယား(ထုိင္းႏုိင္ငံ)တုိ႔ုသုိ႔ ၀င္ေရာက္
 ေလ့လာခဲ့သည္။

ထုိမွ အိႏၵိယႏုိင္ငံ မဒရပ္ျမဳိ႕သုိ႔ ျပန္လာခဲ့သည္။မဒရပ္ျမဳိ႕မွ တဆင့္ ဘုံေဘျမဳိ႕သုိ႔
သြားေရာက္ျပီး ရတနာဂီရိရွိ ျမန္မာနန္းက်ဘုရင္သီေပါမင္းႏွင့္ ေတြ႔ဆုံ ႏုိင္ရန္
 စီစဥ္ခဲ့သည္။သုိ႔ေသာ္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ ၁၉၁၁-ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာျပည္သုိ႔ျပန္လာခဲ့သည္။

ျမန္မာျပည္သုိ႔ ျပန္ေရာက္ျပီးေနာက္ ၀ုိင္အမ္ဘီၤေအအသင္းကုိ ဦးေဆာင္ေနေသာ ၀တ္လုံေတာ္ရ ဦးေမေအာင္ (ရခုိင္) ၊ ဦးအုံး(ပညာ၀န္) ၊ ဦးဘေဖတုိ႔၏ စည္းရုံးလႈပ္ရွားမူ မ်ားလည္း တျပည္လုံးတြင္ က်ယ္ျပန္လ်က္ရွိသည္။
မႏၱေလးတြင္ ျမန္မာ့သတင္းစာဆရာတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ” ျမန္မာ့တာရာ” သတင္းစာ ပုိင္ရွင္ ဦးေက်ာ္ရန္တုိ႔ႏွင့္လက္တြဲျပီး ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏုိးၾကားေရးမ်ားကုိ ေဟာေျပာသည့္အျပင္ရန္ကုန္ျမဳိ႕ တြင္ထုတ္ေ၀ေနေသာ ”သူရိယ”သတင္းစာတြင္ လည္း အမ်ဳိး ၊ ဘာသာ ၊ သာသနာကုိ ေစာင့့္ေရွာက္ ေရးႏွင့္ကၽြန္ဘ၀မွလြတ္ေျမာက္ေရးတုိ႔ကုိ လႈံ႕ေဆာ္ ေရးသားခဲ့ သည္။

အမ်ားဆုံးေရးသားတုိက္တြန္းခ်က္မ်ားမွာ ၀ံသာႏုရကၡိတတရားမ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္းျဖစ္ ပင္နီႏွင့္ ေယာလုံခ်ည္၀တ္ဆင္ေရး ၊ ႏုိင္ငံျခား အ၀တ္အထည္မ်ား သပိိတ္ ေမွာက္ေရးျဖစ္သည္။
၁၉၁၂-ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႔ ဒုတိယအၾကိမ္ျပန္လည္ၾကြခ်ီသည္။ ထုိခရီးတြင္ ညီမရင္းျဖစ္သူ
 မအိမ္စုိးႏွင့္ လူငယ္သုံးဦးကုိ ဂ်ပန္တြင္ပညာသင္ရန္ေခၚေဆာင္သြားခဲ့သည္။
တစ္ႏွစ္ၾကာေနထုိင္ခဲ့ျပီး ေနာက္ျပန္လာခဲ့သည္။၁၉၁၄ခုႏွစ္တြင္တတိယအၾကိမ္အျဖစ္
ဂ်ပန္ျပည္သုိ႔သြားေရာက္ခဲ့ျပန္သည္။
ဂ်ပန္မွ အျပန္တြင္ အေမရိကန္ ၊ ၾသစေၾတးလ်ႏွင့္ ဂ်ဗားကၽြန္းမ်ား (ယခု အင္ဒုိနီးရွား)တုိ႔သုိ႔ သြားေရာက္ေလ့လာ ခဲ့ျပီးမွ ျမန္မာျပည္သုိ႔ ျပန္လာခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္အရွင္ဥတၱမကုိယ္ေတာ္ၾကီးသည္ ေစာေစာပုိင္းႏွစ္မ်ား ကလည္း ျပင္သစ္ႏွင့္
အဂၤလန္ႏုိင္ငံတို႔သုိ႔ သြား ေရာက္ခဲ့ေသးသည္။
ရွင္ဥတၱမဂ်ပန္တြင္ရွိစဥ္ ဂ်ပန္ျပည္အတၳဳပတၱိစာအုပ္ကုိ ေရးသားခဲ့ျပီး အျပန္တြင္ သူရိယသတင္း
 စာတုိက္မွ ရုိက္ႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ အလြန္ေရာင္းအားေကာင္းခဲ့သည္။ ၁၉၁၁-ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းတြင္
ကိုလုိနီ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ထုိစဥ္ကစကားအတိုင္း
ဟုမ္းမ္ရႈး(Home Rule) ရရွိ ေရးအတြက ္ စည္းရုံး လႈံ႕ေဆာ္ တရားမ်ားေဟာခဲ့သည္။
”အာဂါရာအနာဂါစ ၊ ဥေဘာ ၊ အေညာညနိႆတာ ၊ အရဒၵယႏၱိသဒၵမံ ၊ ေယာဂေကၼမံမႏုတၱရံ”ဟူေသာ ဗုဒၶ ၶ ျမတ္စြာဘုရား၏ ပါဠိေတာ္လာႏွင့္အညီ ဘုန္းၾကီးရဟန္းတုိ႔အားႏုိင္ငံေရးကုိေျခစုံပစ္လ်က္ ၀င္ေအာင္လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့သည္။
ရဟန္းရွင္လူတုိ႔ကုိ ထုိသုိ႔စည္းရုံးခဲ့ျပီး ၁၉၂၀-ခုႏွစ္တြင္ ထုိစဥ္က ျမန္မာျပည္ ဘုရင္ခံဆာရယ္ဂ်ီနယ္ကရက္ေဒါက္ ျမန္မာျပည္မွ ထြက္သြားလုိက္ပါဟူေသာ စာတစ္ေစာင္ကုိ ေရးသားေပးပုိ႔လုိက္သည္။ထုိစာကို သူရိယသတင္းစာက ေဖာ္ျပလုိက္ရာ အထူးအေရးပါေသာလႈံ႔ေဆာ္ ခ်က္ျဖစ္ သည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ ႏုိင္ငံေရးတရားမ်ားကုိ ျမဳိ႕ၾကီး ၊ ျမဳိ႔႕နယ္မ်ားတြင္သာမက
 ေတာလက္ေက်းရြာမ်ား တုိင္ေအာင္ ေဟာေျပာခဲ့သည္။

၁၉၂၁-ခုႏွစ္တြင္ ေဒးဒရဲျမဳိ႕နယ္ ၊ ဆူးကလပ္ႏွင့္ တမာတေကာေက်းရြာတုိ႔တြင္ ဦးဥတၱမေဟာေျပာခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံေရးတရားမ်ားသည္ ဥပေဒကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ သည္ဟုဆုိကာ အိႏၵိယရာဇသတ္ၾကီး ပုဒ္မ-၁၂၄(က)ႏွင့္ ၁၅၃(က) တုိ႔ျဖင့္ ဖမ္းဆီးျပီး မအူပင္ခရုိင္တရား
ရုံးတြင္ အမႈစစ္ျပီး ေထာင္ဒဏ္(၁)ႏွစ္ႏွင့္ (၈)လအလုပ္မဲ့ ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ျခင္းခံရသည္။

တစ္ျပည္လုံးရွိ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားစုစည္းျပီး ဦးဥတၱမကဲ့သုိ႔ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးအက်ဳိး ထမ္းေဆာင္ရန္အတြက္ သံဃာ့သမဂၢီအဖြဲ႔မ်ားကုိ ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္လာၾကသည္။

အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ကုမၼာရီ အဖြဲ႔မ်ားလည္းေပၚလာခဲ့ သည္။အရွင္ဦးဥတၱမသည္ ႏုိင္ငံေရးကုိ ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္ကာလအတြင္း အိႏၵိယႏွင့္
 ျမန္မာျပည္ကုိ ကူးခ်ီ သြားခ်ီလုပ္ေနခဲ့သည္။

၁၉၂၀-ခုႏွစ္ ပထမတကၠသုိလ္သပိတ္ၾကီးဆင္ႏြဲခ်ိန္တြင္ ကာလကတၱားကုိ ေရာက္ေနခဲ့သည္။
ရန္ကုန္တြင္ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္တုိက္ပြဲဆင္ႏြဲေၾကာင္း ေၾကးနန္းစာရေသာအခါ မ်ားစြာေၾကနပ္၀မ္းသာျဖစ္ျပီး ရန္ကုန္သုိ႔ ခ်က္ခ်င္းျပန္လာကာ ၀ုိင္အမ္ဘီေအေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ တုိင္ပင္၍်ွ္ သပိိတ္ တုိက္ပြဲကုိ အားေပးကူညီျပီး သခင္ပညာေရးအတြက္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ား ထူေထာင္ေရးကုိ စည္းရုံးသည္။ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

၁၉၂၀-ခုႏွစ္တြင္ တျပည္လုံးရွိ ၀ုိင္အမ္ဘီေအအသင္းမ်ား ညီလာခံမွစျပီး ဂ်ီစီဘီေအႏုိင္
ငံေရးအသင္းခ်ဳပ္( General Council of Burmese Associations )ကုိ ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္
လုိက္သည္။ ၀တ္လုံေတာ္ရ ဦးခ်စ္လႈိင္ကုိ ဥကၠဌအျဖစ္ တင္ေျမွာက္ခဲ့ၾကသည္။

ျပည္သူမ်ားလုံး၀လြတ္လပ္ေရး(Home Rule)ကုိ အျပင္အထန္ေတာင္းဆုိလာၾက သည္။
၁၉၂၃-ခုႏွစ္ ဇြန္လဆန္းမွစ၍ အဂၤလန္ ၊ ထုိမွတဆင့္ ျပင္သစ္ ၊ စပိန္ ၊ ဆြစ္ဇာလန္ ၊
ဆြီဒင္ ၊ ေပၚတူဂီ ၊ ေနာ္ေ၀းစေသာ ဥေရာပတုိက္ရွိ ႏုိင္ငံမ်ားစြာကုိ လွည့္လည္ျပီး ႏုိင္ငံေရး
လႈပ္ရွားမႈ မ်ားကုိ ေလ့လာခဲ့သည္။ထုိအခ်ိန္္ ျမန္မာျပည္တြင္ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕အစုိးရက
 ျပည္သူတုိ႔၏ အုံၾကြဆန္႔က်င္မႈေၾကာင့္ ၀ႈိက္ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ျပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈျဖစ္သည္။

Home Rule ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအစား ဒုိင္အာခီေခၚ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံႏွင့္ ျပည္သူ႔ကုိယ္စား
လွယ္မ်ား ပူးတြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကုိသာေပးျပီး အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔က တဖက္လွည့္ ၾကိဳးကုိင္
အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းျဖစ္သည္။

ဒုိင္အာခီႏွင့္ဟုမ္းမ္ရူးသေဘာထားကြဲျပီး ဂ်ီစီဘီေအလည္း ႏွစ္ျခမ္းကြဲေလသည္။ ဦးခ်စ္လႈိင္က ဒုိင္အာခီဆန္ွ႔က်င္ေရး ဂ်ီစီဘီေအအသင္းခြဲ၏ ဥကၠဌအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။

ဒုိင္အာခီႏွင့္ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သည့္ (၂၁)ဦးအဖြဲ႔ကုိဦးေမာင္ၾကီး(အမ္ေအ)၊ ဆာေဂ်
 ေအ ေမာင္ၾကီးစသူတုိ႔ ဦးေဆာင္ျပီး ဒုိင္အာခီ အစုိးရတြင္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၂၄-ခုႏွစ္ ရန္ကုန္ျမဳိ႕တြင္ က်င္းပသည့္ လူထုအစည္းအေ၀းၾကီးတစ္ခုတြင္ ဦးဥတၱမသည္
အခြန္မေပးေရး လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့ရာ ဥပေဒကုိ က်ဴးလြန္သည္ဆုိကာ အစုိးရကုိ အၾကည္အညဳိပ်က္ေစသည့္
ပုဒ္မ-၁၂၄(က)ျဖင့္ တရားစြဲျပီး ရန္ကုန္ခရုိင္တရားသူၾကီးက ၁၉၂၄-ခုႏွစ္ ေအာက္တို
ဘာလတြင္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္(၃)ႏွစ္ အျပစ္ေပးလုိက္သည္။

။ေထာင္မွလြတ္ျပီး ရန္ကုန္ျမဳိ႕ဗုိလ္တေထာင္ ဘုရား၀င္းအတြင္း တရားပြဲတြင္ သကၤန္းခၽြတ္ျပီး အတြင္းတြင္၀တ္ထားေသာ ေထာင္၀တ္စုံကုိ ျပလုိက္ရာ တရားပြဲလာ ျပည္သူတရပ္လုံး မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္ၾကေလသည္။

၁၉၃၀-ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းတြင္ အိႏၵိယႏွင့္ ျမန္မာျပည္ကုိ ခြဲျခမ္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျပႆနာေပၚလာျပန္သည္။ ဦးဥတၱမက နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ကုိ ပူးတြဲတုိက္မွ ေအာင္ျမင္မည္ဟူေသာ သေဘာတရားျဖင့္ တြဲေရးအတြက္္ လႈံ႕ေဆာ္ သည္။

၁၉၃၂-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ တြဲေရး ၊ ခြဲေရးကုိ လူထုဆႏၵမဲေကာက္ယူရာ တြဲေရး ဘက္မွ မဲ(၅)သိန္းေက်ာ္ပုိ၍ အျပတ္အသတ္ႏုိင္ေသာ္လည္း အမတ္မ်ားအစည္းအေ၀းတြင္
ခြဲေရးျဖစ္သြားျပီး အိႏၵိုယႏွင့္ခြဲေရးျဖစ္သြားသည္။
ထုိသုိ႔ျဖင့္ ၁၉၅၃-ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံဥပေဒျဖင့္ (၉၁)ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္လာသည္။ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ အိႏၵိယေခါင္းေဆာင္ၾကီး မဟတၱမဂႏၵီ၏ နည္းလမ္းအတုိင္း မပူးေပါင္းေရး မူ၀ါဒ (Non-Co.opration)(ထုိစဥ္က နန္းကုိေအာ္ပေရးရွင္း ဟုပင္သုံးသည္။)ႏွင့္ အၾကမ္းမဖက္ေရး (Non Violence)ကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအိႏၵိယ၏ ဟိႏၵဴမဟာဆဗၺအသင္းၾကီး၏ ဥကၠဌအျဖစ္ ယွဥ္ျပဳိင္ အေရြး ခံရသည္။ကြန္ဂရက္ပါတီတြင္လည္း ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။
အရွင္ဦးဥတၱမကုိ အိႏၵိယတစ္ျပည္လုံး၏ ေခါင္းေဆာင္ ၾကီး အျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။မဟတၱမဂႏၵီၾကီး၏ စၾကာျဂဟ အဖြဲ႔ (SaKaGraHa)ႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ ေရးအဖြဲ႔၏ သရာဇပါတီ (Swaraj Party)တုိ႔တြင္လည္း ပါ၀င္ဦးေဆာင္
လႈပ္ရွားခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး၏ ဦးေဆာင္လမ္းျပၾကယ္ျဖစ္ျပီး ဦးေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း
ဒုိင္အာခီ လက္ခံလုိက္ၾကျပီး ရာထူးယူကာ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္ ေမွးမွိန္ခဲ့ရသည္။
ထုိ႔ေနာက္(၉၁)ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျဖစ္လာေသာအခါ ဆရာေတာ္၏
တပည့္မ်ား ငါးေထာင္စားရာထူးကို လက္ခံျပီး ဆရာေတာ္ကုိ ပစ္ပယ္လာၾကျပီး နယ္ခ်ဲ႕အလုိေတာ္ရိမ်ားျဖစ္လာၾကသည္။
၁၉၃၅-ခုႏွစ္မ်ား ေနာက္ပုိင္း ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသား ေခတ္ပညာတတ္ လူငယ္မ်ား
ဦးေဆာင္သည့္ ဒုိ႔ဗမာ အစည္းအရုံး(သခင္ပါတီ) ေပၚေပါက္လာေသာအခါ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက သခင္မ်ားကုိ အားေပးအားေျမွာက္ ျပဳခဲ့သည္။
နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ ကုိလုိနီစနစ္ဆန္႔က်င္ေရး ၊ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ ခရီးတေလ်ွာက္၀ိုင္အမ္ ဘီၤေအ ၊ ဂ်ီစီဘီေအ ၊ ၀ံသာႏု ၊ ကုမၼာရီအသင္းအဖြဲ႔မ်ား ေခတ္မွသည္ ဒုိ႔ဗမာအစည္း
အရုံးတုိင္ေအာင္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ မွန္ကန္ေသာ ဦးေဆာင္လမ္းညႊန္မူကုိ
 ေပး ခဲ့သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ရည္မွန္းခဲ့ေသာ လုံး၀လြတ္လပ္ေရးကုိ ျမန္မာ ျပည္သူတိုိ႔ ရရွိျခင္းျဖစ္သည္။၁၉၃၅-ခုႏွစ္ ျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒ(The Goverment of BurmaAct,1935)အရ (၉၁) ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုံစံျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ၾကသည္။
ထုိအခါ အရွင္ဦးဥတၱမ၏ ႏုိင္ငံေရးတပည့္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ား နန္းရင္း၀န္(၀န္ၾကီး ခ်ဳပ္) ၊ ၀န္ၾကီး ၊ အတြင္း၀န္ ၊ မင္းတုိင္ပင္အမတ္မ်ား ျဖစ္လာၾကေသာ္လည္း ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကုိ လုံး၀ပစ္ပယ္ထားၾကသည္။
ဆရာေတာ္မွာ အသက္အရြယ္ၾကီးလာျပီး ေသြးတုိးေရာဂါ ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါတို႔ ဖိစီး
လာသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ေဟာင္းႏြမ္းစုတ္ျပတ္ညစ္ေထးေသာ သကၤန္းကုိရုံကာ လြယ္အိတ္တစ္လုံးလြယ္ျပီး ဖိနပ္မပါ ၊ ထီးမပါျဖင့္ ရန္ကုန္ျမဳိ႕လမ္းမမ်ားေပၚတြင္
 ေလ်ွာက္သြားလ်က္ရွိသည္။
သတင္းစာတုိက္မ်ားကုိျမင္လ်ွင္ သတင္းစာမ်ား ေတာင္းျပီး ၾကဳံရာေနရာတြင္ ထုိင္ဖတ္သည္။ကုိယ္ခႏၶာၾကဳံလွီပိန္ခ်ဳံးျပီး အသြားအလာယဲ႔ယဲ့ျဖစ္ေနသည္။
စိတ္အင္အားလည္း ခ်ဳိ႕ယြင္းလာသည္။လမ္းေပၚတြင္ မူးလဲျခင္းမ်ားျဖစ္လာသည္။
ဆရာေတာ္ကုိ ၾကည္ညဳိသူမ်ားက တည္းခုိေနထုိင္ရာ ေက်ာင္းတုိက္သုိ႔ ပုိ႔ေပးရသည္။ ဆရာေတာ္ ၾကီးအား ျပဳစုသူကင္းလာရာ အေျခအေနဆိုးရြားလာေသာအခါ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္ ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ရခိုင္ရဟန္းေတာ္မ်ားအသင္း စတုတၳအႀကိမ္ အစည္း အေ၀းက ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအား
 ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ဆုံးျဖတ္သည္။ ငါးပြင့္ဆိုင္အဖြဲ႕ကို ႐ႈတ္ခ်ျပစ္တင္ေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပသည္။
ရခိုင္ရဟန္းေတာ္ မ်ားက ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအား ရန္ကုန္ေဆး႐ုံႀကီးသို႔ တင္ပို႔ကုု
သေပးၾကသည္။ သူရိယသတင္းစာမွ ဦးဘကေလး၊ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ဦးဘ၀င္း၊ ကပၸတိန္
ဘဖူးတို႔ႏွင့္ ဆရာေတာ္အား ေလးစားသူတို႔ ေဆး႐ုံသို႔ သြားေရာက္အားေပး ကူညီ ၾကသည္။
ဆရာ၀န္မ်ား၏ စစ္ေဆးခ်က္အရ ေျခေထာက္တစ္ဖက္ျဖတ္ရမည္ဟု ေျပာ
လာေသာအခါဆရာေတာ္က အကုသမခံဘဲ ေဆး႐ုံမွ ဇြတ္ဆင္းၿပီး (၄၆)လမ္းရွိ အရိယာဆမတ္အသင္းတိုိက္တြင္ ေနထုိင္သည္။ထုိ႔ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဆရာေတာ္
သည္ ျပန္လည္ နာလန္မထူႏုိင္ေတာ့ဘဲ ၁၉၃၉-ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၉)ရက္တြင္
 ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။

ဆရာေတာ္ကြယ္လြန္ျပီး ႏွစ္ရက္အၾကာ၁၉၃၉-ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၁၁)ရက္ ၊ တနလၤာေန႔တြင္ က်င္းပသည့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀း၌ မင္းတုိင္ပင္အမတ္ မ်ားက ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္ေတာ္မူျခင္းအတြက္ ၀မ္းနည္းေၾကာင္းႏွင့္ က်န္ရစ္သူ မိသားစုထံ ၀မ္းနည္းသ၀ဏ္လႊာပုိ႔ရန္ ၊ ၀မ္းနည္းျခင္းအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ လႊတ္ေတာ္အား ငါးမိနစ္ေရႊ႕ဆုိင္းရန္ အဆုိကုိ ဟံသာ၀တီေျမ၏ မင္းတိုင္ပင္အမတ္ ဦးသင္းေမာင္က တင္သြင္းျပီး လႊတ္ေတာ္တက္ေရာက္သူ မင္းတုိ္င္ပင္အမတ္
အားလုံး က တညီတညႊတ္တည္း အတည္ျပဳၾကသည္။

ဦးဥတၱမ၏ ဂုဏ္သိကၡာတုိ႔ကိုလည္း ခ်ီးက်ဴးေျပာၾကားၾကသည္။ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ
ပ်ံလြန္ေတာ္မူျခင္းမွာ ၀မ္းနည္း ေၾကကြဲဖြယ္ျဖစ္ေၾကာင္း ၊ ျမန္မာျပည္အတြက္ ႏုိင္
ငံေရးမ်က္စိကုိပထမဦးဆုံး ဖြင့္ေပးသူျဖစ္ေၾကာင္း ၊ ကုိယ္က်ဳိးမငဲ့ အနစ္နာခံသူျဖစ္ေၾကာင္း ၊ ဆရာေတာ္္ၾကီးနာမက်န္းျဖစ္လာေသာအခါ ေက်ေက်ပြန္ပြန္ မျပဳစု ၊ မေစာင့္ေရွာက္
သည့္အတြက္ ၀မ္းနည္းေၾကာင္း စသည္တိုိ႔ကုိ မင္းတုိင္ပင္အမတ္မ်ားက
 ေဖာ္ျပၾကျပီး ၀မ္းနည္း မွတ္တမ္းတင္ၾကသည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကုိ အာဏာရူးႏုိင္ငံေရးသမား ၊ ၀န္ၾကီး ၊ အတြင္း၀န္စသူတို႔က
အေလးမထားၾကေသာ္ လည္း ဒုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး၀င္သခင္လူငယ္မ်ားက အေလး
ထား ျပီး အရွင္ဦးဥတၱမကြယ္လြန္ခ်ိန္မွ အစျပဳ၍ ဦးဥတၱမေန႔ကုိ ႏွစ္စဥ္က်င္း
ပခဲ့သည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းဂ်ပန္တုိ႔ အုပ္စုိးသည့္ကာလ ျမန္မာျပည္တြင္ ဂ်ပန္စာသင္ ေက်ာင္း မ်ား ဖြင့္လွစ္ေသာအခါ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ အထၳဳပၸတၱိကုိ ျပဌာန္းသင္ၾကား
 ေပးခဲ့သည္။ျမတ္ႏုိင္ဘေလာ့မွကူးယူေဖာ္ျပသည္။

ျမန္မာ့လႊတ္လပ္ေရး မီးရႈးတန္ေဆာင္ အာရွနီဝန္း ရခုိင့္အာဇာနီ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ဧ့ ရဲရဲေတာက္ မိန္႔ခြန္းမ်ား
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
(1) “ကရက္ေဒါက္ ဂက္ေဒါက္”(Craddock,Get Out!)
(2) ဆန္ေရစပါးႏွင့္ သယံဇာတမ်ဳိးစုံ ေပါႂကြယ္လွေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္
တိုင္းသူျပည္သားတို႔ စား၀တ္ေနေရး ခက္ ခဲက်ပ္တည္းကာ
ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေနၾကရျခင္းသည္ “အစိုးရ ညံ့ဖ်င္းလြန္း၍ျဖစ္သည္”
( ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ မတ္ လ (၂၃) ရက္ေန႔ ေဒးဒရဲၿမိဳ႕နယ္ ဆုကလပ္ရြာ၌
ေဟာေျပာေသာ မိန္႔ခြန္းမွ...)
(3) “အဂၤလိပ္ပစၥည္းကို သပိတ္ေမွာက္ၾက” “အဂၤလိပ္ဆိုင္ေတြကို သပိတ္ေမွာက္ၾက”
“တိုင္းရင္းျဖစ္ပစၥည္းကို ၀ယ္ယူအားေပးၾက” “တိုင္းရင္းသား ဆိုင္ေတြမွာ
၀ယ္ယူအားေပးၾက” “ဒို႔လူမ်ဳိးေတြ ညီၫြတ္မွ လြတ္လပ္ခ်မ္းသာမယ္”
“ဟုမၼ႐ူး ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရေအာင္ ေတာင္းဆိုႀကိဳးပမ္းၾက”
(4) "အစုိးရဟူသည္ မည္မွ်ပင္ ရက္စက္ေစကာမူ ၊ ျပည္သူတုိ႔၏ တစ္စည္းတည္း
ေပါင္းစည္းၾကံစည္ လြတ္လပ္ေရး ရွာၾကေတာ့မည္ဟူေသာ အဓိဌာန္ျဖင့္
လုပ္ၾကံျခင္းကုိ တာရွည္စြာ မခံမရပ္ႏုိင္ ျဖစ္ေခ်သည္"

(5) “အစိုးရမေကာင္းရင္ မေကာင္းဘူးလို႔ ေ၀ဖန္ခြင့္ဟာ ငါတို႔မွာရွိတယ္။
ေခါင္းငံု႔မခံၾကနဲ႔ ေၾကာက္လွ်င္ျပန္ ရဲလွ်င္ႀကံ။ လြတ္လပ္ ေရး ဆိုတာ
တကာတကာမတို႔၏ ႀကိဳးကုတ္လံု႔လ ႀကီးမားမႈျပဳလွ်င္ ဧကန္မုခ်ရမည္မလြဲ"
(6) “ဒီတိုင္းျပည္သူ တပါးလက္ေအာက္ခံ ကၽြန္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနရင္ ဒီတိုင္းျပည္က လူမ်ဳိးဟာလည္းကၽြန္လူမ်ဳိး၊ ဒီလူမ်ဳိးကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာဟာလည္း ကၽြန္ဘာသာ ကၽြန္သာသနာ ျဖစ္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ဘာသာ ကၽြန္သာသနာအျဖစ္က လြတ္ေအာင္ သံဃာေတာ္မ်ား ေက်ာင္းတြင္က်ိန္းအိပ္မေနၾကဘဲ သံဃသမဂၢီ အဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔ၿပီးဒီတိုင္းျပည္ ဒီလူမ်ဳိး လြတ္လပ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္ၾကတယ္”
(7) “ဟုမၼ႐ူးအတြက္ ႀကိဳးစားၾကရာမွာ ေၾကာက္လန္႔စိတ္ေတြ မထားၾကနဲ႔၊
ေၾကာက္ေမႊးပါရင္ ဇာဂနာနဲ႔ ႏုတ္ပစ္ၾကရမယ္။ ခိုးရမွာ ဒိုင္အာခီေကာင္စီ
၀င္ရမွာသာ ေၾကာက္၊ ေက်းလက္က ဒကာေတြ သူႀကီးကို မေၾကာက္ၾကနဲ႔၊
သူႀကီးတင္မက ၿမိဳ႕အုပ္၀န္ေထာက္လည္း ေၾကာက္ဖို႔မလိုဘူး။
သူတို႔ထက္ႀကီးတဲ့ ဘုရင္ခံဆိုတာလည္း ေၾကာက္စရာမရွိပါဘူး။
ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို ကိုယ့္လူမ်ိဳး အုပ္ခ်ဳပ္ရေအာင္ ဘုရင္ခံနဲ႔ ဗ်ဴ႐ုိကရက္ေတြကို ႏွင္ထုတ္ၾကရမယ္။(၁၉၂၂ ဇူလိုင္ (၁၅) (၁၆) ဂ်ဴဗလီေဟာအစည္းအေ၀းမွ မိန္႔ခြန္းမွ.....) (8) “ျမန္မာတိုင္းသူျပည္သားတို႔ဟာ က်ဳိးႏြံတယ္ဆိုတဲ့ ေအာက္တန္းက် စိတ္မ်ားကိုဖယ္ရွားပစ္ၾကရမယ္။ ျမန္မာတိုင္းသူျပည္သားတို႔ဟာ စြမ္းရည္သတၱိရွိေၾကာင္း၊ပညာရွိေၾကာင္းနဲ႔ မဟုတ္မခံ စိတ္ဓာတ္ကို ျပရမယ္။ ဒီလိုျပႏိုင္ရင္ က်ဳပ္တို႔ကို ဘယ္သူကမွ ေစာ္ကားရဲ ဖိႏွိပ္ရဲမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဘယ္လိုအင္အားႀကီးၿပီး ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့
အစိုးရျဖစ္ျဖစ္ တိုင္းရင္းသားအေပါင္း စည္းလုံးညီညာစြာနဲ႔ တြန္းလွန္ႏိုင္ၾကရင္
တာရွည္ခံႏိုင္မယ္ မဟုတ္ပါဘူး၊ ကိုယ့္ရည္မွန္းခ်က္ ေအာင္ေစခ်င္ရင္ ေနာက္မတြန္႔ၾကနဲ႔။ ေၾကာက္အားမပိုၾကနဲ႔၊ ဒုကၡကို ပဓာနမထားၾကနဲ႔၊ ဟုမၼ႐ူးတို႔လြတ္လပ္ေရးတို႔ဆိုတာက်ဳပ္တို႔ရထိုက္တဲ့ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ႀကီးမ်ားျဖစ္တယ္။

ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ၀ါဒသမားေတြက ဘယ္ေလာက္ပဲ ေႏွာင့္ယွက္ ေႏွာင့္ယွက္

တကယ္ရေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ့သေဘာမွန္ဟာတိုင္းသူျပည္သားတို႔လက္ထဲမွာသာရွိတယ္။˝က်မ္းကိုးစာရင္း
(၁) ၀ံသာႏုအေရးေတာ္ပုံသမိုင္း (၁၉၀၆ – ၁၉၃၆)၊ သခင္ဘေမာင္၊ တသက္တာစာေပ၊၁၉၇၅ ဇန္န၀ါရီ။
(၂) ဂ်ဴဗလီေဟာျမင္ကြင္း၊ တိုက္စိုး၊ ခ်င္းတြင္းစာေပ၊ ၁၉၇၈ ၾသဂုတ္လ။
(၃) ျမန္မာႏိုင္ငံအလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈသမိုင္း၊ သခင္လြင္၊ ပုဂံစာအုပ္တိုက္၊ ၁၉၆၈ ေမလ။
(၄) ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့သမိုင္းအဘိဓာန္၊ ျမဟန္၊ မိုးမင္းစာေပ၊ ၁၉၈၁။

1Like · · Share

ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ေန႔မွာ
မခ်ိတင္ခဲ ေရးလိုက္တဲ့ ကဗ်ာ
*************************

``ကရက္ေဒါက္ ဂစ္ထ္ေအာက္´´ တဲ့
လြမ္းေလာက္ဖြယ္ သည္စကားဟာ
မွန္းသေလာက္ ခရီးတြင္ခဲ့ပါသလား
ႏွလံုးသားနဲ႔ဥာဏ္ပညာ
ပူးေပါင္း စစ္ဆင္ေရးႀကီးမွာ
သူ႔အနစ္နာခံမႈေတြ အတြက္
သူျပန္ရလိုက္တဲ့ ဆုလာဘ္က
လမ္းေဘးအမိႈက္ပံုထဲမွာ
ဖရဲသီးေကာက္စားခဲ့ရတဲ့ဘဝ
( ၇၄ )ႏွစ္တဲ့လား
ဦးဥတၱမေန႔ တဲ့လား
လြမ္းၾကေလ လြမ္းၾက
ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာႀကီးကိုက
လြမ္းပြဲေတြရွိမွ လူရာဝင္တတ္သမို႔
ဆရာသခင္ ဖရဲသီးေကာက္စားခဲ့ရတဲ့
ေန႔ကိုလည္း
လြမ္းပြဲကေလးနဲ႔
လြမ္းေပးေတာ္မူၾကပါဦး ခင္ဗ်။ ။

သုလင္းေဝ(တကၠသိုလ္မင္းခန္႔)

ရခိုင္တိုင္းရင္းသားကဗ်ာဆရာ

3-9-2013 ည (11:09)

၇၄ႏွစ္ေျမာက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔ ကုိ ခ်ီတက္ဂါရ၀တ္ျပဳၾကမယ္
---------------------------------------------------------------------
၉.၉.၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ၇၄ႏွစ္ေျမာက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ
ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားတုိင္းအေနျဖင္႔ မိမိတုိ႔ေရာက္ရာအရပ္မွာ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် တုိက္တြန္းစရာမလုိဘဲ မိမိတုိ႔၏အသိစိတ္၊မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ျဖင္႔ မျဖစ္မေန ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၾကရမွာက
ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားတုိင္း၏ တာ၀န္ျဖစ္ပါသည္။ထုိ႔အတူ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင္႔လည္း
ဆရာေတာ္၏ တုႏႈိင္းမမီေသာ ေက်းဇူးေတာ္ကုိ သိတတ္ေသာအားျဖင္႔
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ က်ဳပ္တုိ႔ ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားမ်ားႏွင္႔အတူ
တုိင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးကုိ အမွန္တကယ္လုိလားပါက
ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲဖုိ႔ဖိတ္ေခၚပါသည္။ေက်းဇူးတရားကုိ သိတတ္ေသာသူသည္ လူယဥ္ေက်းမည္သည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲဖုိ႔ သင္႔မွာလည္း တာ၀န္ရွိသည္။က်ႏု္ပ္မွာလည္း
တာ၀န္ရွိသည္။ထုိ႔ေၾကာင္႔ ၉.၉.၂၀၁၃တြင္က်ေရာက္ေသာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ေန႔ကုိ
က်ဳပ္တုိ႔ရခုိင္မ်ားႏွႈင္႔အတူ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲ ခ်ီတက္ဂါရ၀တ္ျပဳၾကပါစုိ႔။
လြတ္လပ္ေရးမီးရွဴးတန္ေဆာင္ အာရွေန၀န္း ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ
၁၊ဤအရွင္ကား- စကားလည္းၾကြယ္၊ သိဥာဏ္က်ယ္၍၊ ပင္လယ္ကိုၿဖတ္၊ ကမၻာပတ္ကာ၊ၿမင့္ၿမတ္စိတ္ထား၊ စြမ္းပကားၿဖင့္၊ လူသားရင္းၿမစ္၊ ေကာင္းက်ိဳးၿဖစ္ေအာင္၊ စနစ္ဆိုး၀ါး၊
နယ္ခ်ဲ႔မ်ား၏၊ မတရားအုပ္ခ်ဳပ္၊ အက်င့္ယုတ္ကုိ၊ ဖယ္ထုတ္တြန္းလွန္၊ နည္းမွန္လမ္းက်၊
ဓမၼ၀ါဒ၊ ထူေထာင္ၾကဖို႔၊ လမ္းၿပေဟာၾကား၊ေတာ္လွန္ေရးတရားေၾကာင့္၊ဖမ္းထားေထာင္ခ်၊ခံခဲ့ရ၏။
၂။ေထာင္မွၿပန္လြတ္၊ သကၤန္းခြ်တ္ၿပ၊ ၀တ္ရပိတ္ဖ်င္၊ ၿမင္ၾကသူမ်ား၊ မဆီးတားနိဳင္၊ မ်က္ရည္ၿပိဳင္လွ်က္၊ ၾကံ့ခိုင္စိတ္ဓာတ္၊ အားမာန္တတ္၍၊ ေသြးပ်က္ေယာက္်ား၊ နယ္ခ်ဲ့သားကို၊ဖယ္ရွားႏွင္ထုတ္၊ အၿမစ္ၿပဳတ္ေအာင္၊ တိုက္ထုတ္ၾကမည္၊ စိတ္ထားညီ၍၊ ၿမန္ၿပည္တစ္လြွား၊စည္းရံုးအားၿဖင့္၊ မတရားအုပ္ခ်ဳပ္၊ နယ္ခ်ဲ့ယုတ္ကုိ၊ အၿပဳတ္ေတာ္လွန္၊ ေအာင္ပြဲခံခဲ့၊ေထာင္ဒဏ္ခံရ၊ ဦးဥတၱမက၊ လမ္းၿပညြန္ၾကား၊ ေတာ္လွန္တရားေၾကာင့္၊ ဆိုး၀ါးမိစၦာ၊ယုတ္တမာကို၊ ၿမစ္ပါမက်န္၊ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကရပါသည္။
၃။ ဤသို႔လွ်င္-အရွင္ဥတၱမ၊ မီးထြန္းၿပ၍၊ ၿမင္ၾကသူမ်ား၊ ၿမန္ၿပည္သားတို႔၊ အမွား-အမွန္၊ ခြဲစိတ္ဥာဏ္ၿဖင့္၊အမွန္လမ္းရ၊ နည္းလမ္းက်ေအာင္၊ ၾကံဆအားထုတ္၊ ၾကိဳးစားလုပ္၍၊ အယုတ္တမာ၊ မိစၦာ၀ါဒ၊ေတာ္လွန္ၾကသည္၊ ထြန္ၿပတန္ေဆာင္ မီးရွဴးတည္း။
၄။ အရွင္ညွိ့ထြန္း၊ မီးရွဴးတန္းသည္၊ ၿပည္၀န္းမက အာရွတစ္ခြင္္၊ သိၿမင္နိဳးၾကား၊ အက်ိဳးမ်ား၍၊
ေလးစားအားရ၊ ဂုဏ္ၿပဳၾကသည္၊ အာရွေန၀န္း၊ ကမၻာထြန္းခဲ့။
၅။ အရွင္ေက်းဇူး၊ အထူးသိၿမင္၊ လူ႔တခြင္မွာ၊ အၿမင္ရွင္းရွင္း၊ အလင္းေပါက္ေပါက္၊ ဂုဏ္ၿပဳေလာက္သည္၊ ၀မ္းေၿမာက္ဂုဏ္ယူပါ၏ အရွင္သူၿမတ္ဘုရား။ ။

(ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအတြက္ေရးစပ္ထားေသာ ကဗ်ာအား ရခုိင္လူမႈေရးအသင္းစာမ်က္ႏွာမွ
ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
)ခိုင္လူငယ္မ်ားအဖြဲ႕ (Arakan Youths Organization)

ရခိုင္လူငယ္မ်ားအဖြဲ႕ (Arakan Youths Organization)
၇၄ႏွစ္ေျမာက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔ ကုိ ခ်ီတက္ဂါရ၀တ္ျပဳၾကမယ္
---------------------------------------------------------------------
၉.၉.၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ၇၄ႏွစ္ေျမာက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ
ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားတုိင္းအေနျဖင္႔ မိမိတုိ႔ေရာက္ရာအရပ္မွာ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် တုိက္တြန္းစရာမလုိဘဲ မိမိတုိ႔၏အသိစိတ္၊မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ျဖင္႔ မျဖစ္မေန ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၾကရမွာက
ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားတုိင္း၏ တာ၀န္ျဖစ္ပါသည္။ထုိ႔အတူ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင္႔လည္း
ဆရာေတာ္၏ တုႏႈိင္းမမီေသာ ေက်းဇူးေတာ္ကုိ သိတတ္ေသာအားျဖင္႔
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ က်ဳပ္တုိ႔ ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားမ်ားႏွင္႔အတူ
တုိင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးကုိ အမွန္တကယ္လုိလားပါက
ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲဖုိ႔ဖိတ္ေခၚပါသည္။ေက်းဇူးတရားကုိ သိတတ္ေသာသူသည္ လူယဥ္ေက်းမည္သည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲဖုိ႔ သင္႔မွာလည္း တာ၀န္ရွိသည္။က်ႏု္ပ္မွာလည္း
တာ၀န္ရွိသည္။ထုိ႔ေၾကာင္႔ ၉.၉.၂၀၁၃တြင္က်ေရာက္ေသာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ေန႔ကုိ
က်ဳပ္တုိ႔ရခုိင္မ်ားႏွႈင္႔အတူ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲ ခ်ီတက္ဂါရ၀တ္ျပဳၾကပါစုိ႔။
လြတ္လပ္ေရးမီးရွဴးတန္ေဆာင္ အာရွေန၀န္း ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ
၁၊ဤအရွင္ကား- စကားလည္းၾကြယ္၊ သိဥာဏ္က်ယ္၍၊ ပင္လယ္ကိုၿဖတ္၊ ကမၻာပတ္ကာ၊ၿမင့္ၿမတ္စိတ္ထား၊ စြမ္းပကားၿဖင့္၊ လူသားရင္းၿမစ္၊ ေကာင္းက်ိဳးၿဖစ္ေအာင္၊ စနစ္ဆိုး၀ါး၊နယ္ခ်ဲ႔မ်ား၏၊ မတရားအုပ္ခ်ဳပ္၊ အက်င့္ယုတ္ကုိ၊ ဖယ္ထုတ္တြန္းလွန္၊ နည္းမွန္လမ္းက်၊ဓမၼ၀ါဒ၊ ထူေထာင္ၾကဖို႔၊ လမ္းၿပေဟာၾကား၊ ေတာ္လွန္ေရးတရားေၾကာင့္၊ ဖမ္းထားေထာင္ခ်၊ခံခဲ့ရ၏။
၂။ေထာင္မွၿပန္လြတ္၊ သကၤန္းခြ်တ္ၿပ၊ ၀တ္ရပိတ္ဖ်င္၊ ၿမင္ၾကသူမ်ား၊ မဆီးတားနိဳင္၊ မ်က္ရည္
ၿပိဳင္လွ်က္၊ ၾကံ့ခိုင္စိတ္ဓာတ္၊ အားမာန္တတ္၍၊ ေသြးပ်က္ေယာက္်ား၊ နယ္ခ်ဲ့သားကို၊
ဖယ္ရွားႏွင္ထုတ္၊ အၿမစ္ၿပဳတ္ေအာင္၊ တိုက္ထုတ္ၾကမည္၊ စိတ္ထားညီ၍၊ ၿမန္ၿပည္တစ္လြွား၊
စည္းရံုးအားၿဖင့္၊ မတရားအုပ္ခ်ဳပ္၊ နယ္ခ်ဲ့ယုတ္ကုိ၊ အၿပဳတ္ေတာ္လွန္၊ ေအာင္ပြဲခံခဲ့၊
ေထာင္ဒဏ္ခံရ၊ ဦးဥတၱမက၊ လမ္းၿပညြန္ၾကား၊ ေတာ္လွန္တရားေၾကာင့္၊ ဆိုး၀ါးမိစၦာ၊
ယုတ္တမာကို၊ ၿမစ္ပါမက်န္၊ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကရပါသည္။
၃။ ဤသို႔လွ်င္-
အရွင္ဥတၱမ၊ မီးထြန္းၿပ၍၊ ၿမင္ၾကသူမ်ား၊ ၿမန္ၿပည္သားတို႔၊ အမွား-အမွန္၊ ခြဲစိတ္ဥာဏ္ၿဖင့္၊
အမွန္လမ္းရ၊ နည္းလမ္းက်ေအာင္၊ ၾကံဆအားထုတ္၊ ၾကိဳးစားလုပ္၍၊ အယုတ္တမာ၊ မိစၦာ၀ါဒ၊
ေတာ္လွန္ၾကသည္၊ ထြနး္ၿပတန္ေဆာင္ မီးရွဴးတည္း။
၄။ အရွင္ညွိ့ထြန္း၊ မီးရွဴးတန္းသည္၊ ၿပည္၀န္းမက အာရွတစ္ခြင္္၊ သိၿမင္နိဳးၾကား၊ အက်ိဳးမ်ား၍၊
ေလးစားအားရ၊ ဂုဏ္ၿပဳၾကသည္၊ အာရွေန၀န္း၊ ကမၻာထြန္းခဲ့။
၅။ အရွင္ေက်းဇူး၊ အထူးသိၿမင္၊ လူ႔တခြင္မွာ၊ အၿမင္ရွင္းရွင္း၊ အလင္းေပါက္ေပါက္၊ ဂုဏ္ၿပဳေလာက္သည္၊ ၀မ္းေၿမာက္ဂုဏ္ယူပါ၏ အရွင္သူၿမတ္ဘုရား။ ။

(ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအတြက္ေရးစပ္ထားေသာ ကဗ်ာအား ရခုိင္လူမႈေရးအသင္းစာမ်က္ႏွာမွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
)ခိုင္လူငယ္မ်ားအဖြဲ႕ (Arakan Youths Organization)

46Like · ·

၇၄ႏွစ္ေျမာက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔ ကုိ ခ်ီတက္ဂါရ၀တ္ျပဳၾကမယ္
---------------------------------------------------------------------
၉.၉.၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ၇၄ႏွစ္ေျမာက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ
ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားတုိင္းအေနျဖင္႔ မိမိတုိ႔ေရာက္ရာအရပ္မွာ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် တုိက္တြန္းစရာမလုိဘဲ မိမိတုိ႔၏အသိစိတ္၊မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ျဖင္႔ မျဖစ္မေန ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၾကရမွာက
ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားတုိင္း၏ တာ၀န္ျဖစ္ပါသည္။ထုိ႔အတူ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင္႔လည္း
ဆရာေတာ္၏ တုႏႈိင္းမမီေသာ ေက်းဇူးေတာ္ကုိ သိတတ္ေသာအားျဖင္႔
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ က်ဳပ္တုိ႔ ရခုိင္သူ၊ရခုိင္သားမ်ားႏွင္႔အတူ
တုိင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးကုိ အမွန္တကယ္လုိလားပါက
ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲဖုိ႔ဖိတ္ေခၚပါသည္။ေက်းဇူးတရားကုိ သိတတ္ေသာသူသည္ လူယဥ္ေက်းမည္သည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔မွာ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲဖုိ႔ သင္႔မွာလည္း တာ၀န္ရွိသည္။က်ႏု္ပ္မွာလည္း
တာ၀န္ရွိသည္။ထုိ႔ေၾကာင္႔ ၉.၉.၂၀၁၃တြင္က်ေရာက္ေသာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ေန႔ကုိ
က်ဳပ္တုိ႔ရခုိင္မ်ားႏွႈင္႔အတူ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲ ခ်ီတက္ဂါရ၀တ္ျပဳၾကပါစုိ႔။

            လြတ္လပ္ေရးမီးရွဴးတန္ေဆာင္ အာရွေန၀န္း ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ

၁၊ဤအရွင္ကား- စကားလည္းၾကြယ္၊ သိဥာဏ္က်ယ္၍၊ ပင္လယ္ကိုၿဖတ္၊ ကမၻာပတ္ကာ၊
ၿမင့္ၿမတ္စိတ္ထား၊ စြမ္းပကားၿဖင့္၊ လူသားရင္းၿမစ္၊ ေကာင္းက်ိဳးၿဖစ္ေအာင္၊ စနစ္ဆိုး၀ါး၊
နယ္ခ်ဲ႔မ်ား၏၊ မတရားအုပ္ခ်ဳပ္၊ အက်င့္ယုတ္ကုိ၊ ဖယ္ထုတ္တြန္းလွန္၊ နည္းမွန္လမ္းက်၊
ဓမၼ၀ါဒ၊ ထူေထာင္ၾကဖို႔၊ လမ္းၿပေဟာၾကား၊ ေတာ္လွန္ေရးတရားေၾကာင့္၊ ဖမ္းထားေထာင္ခ်၊
ခံခဲ့ရ၏။
၂။ေထာင္မွၿပန္လြတ္၊ သကၤန္းခြ်တ္ၿပ၊ ၀တ္ရပိတ္ဖ်င္၊ ၿမင္ၾကသူမ်ား၊ မဆီးတားနိဳင္၊ မ်က္ရည္
ၿပိဳင္လွ်က္၊ ၾကံ့ခိုင္စိတ္ဓာတ္၊ အားမာန္တတ္၍၊ ေသြးပ်က္ေယာက္်ား၊ နယ္ခ်ဲ့သားကို၊
ဖယ္ရွားႏွင္ထုတ္၊ အၿမစ္ၿပဳတ္ေအာင္၊ တိုက္ထုတ္ၾကမည္၊ စိတ္ထားညီ၍၊ ၿမန္ၿပည္တစ္လြွား၊
စည္းရံုးအားၿဖင့္၊ မတရားအုပ္ခ်ဳပ္၊ နယ္ခ်ဲ့ယုတ္ကုိ၊ အၿပဳတ္ေတာ္လွန္၊ ေအာင္ပြဲခံခဲ့၊
ေထာင္ဒဏ္ခံရ၊ ဦးဥတၱမက၊ လမ္းၿပညြန္ၾကား၊ ေတာ္လွန္တရားေၾကာင့္၊ ဆိုး၀ါးမိစၦာ၊
ယုတ္တမာကို၊ ၿမစ္ပါမက်န္၊ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကရပါသည္။
၃။ ဤသို႔လွ်င္-
အရွင္ဥတၱမ၊ မီးထြန္းၿပ၍၊ ၿမင္ၾကသူမ်ား၊ ၿမန္ၿပည္သားတို႔၊ အမွား-အမွန္၊ ခြဲစိတ္ဥာဏ္ၿဖင့္၊
အမွန္လမ္းရ၊ နည္းလမ္းက်ေအာင္၊ ၾကံဆအားထုတ္၊ ၾကိဳးစားလုပ္၍၊ အယုတ္တမာ၊ မိစၦာ၀ါဒ၊
ေတာ္လွန္ၾကသည္၊ ထြန္ၿပတန္ေဆာင္ မီးရွဴးတည္း။
၄။ အရွင္ညွိ့ထြန္း၊ မီးရွဴးတန္းသည္၊ ၿပည္၀န္းမက အာရွတစ္ခြင္္၊ သိၿမင္နိဳးၾကား၊ အက်ိဳးမ်ား၍၊
ေလးစားအားရ၊ ဂုဏ္ၿပဳၾကသည္၊ အာရွေန၀န္း၊ ကမၻာထြန္းခဲ့။
၅။ အရွင္ေက်းဇူး၊ အထူးသိၿမင္၊ လူ႔တခြင္မွာ၊ အၿမင္ရွင္းရွင္း၊ အလင္းေပါက္ေပါက္၊ ဂုဏ္ၿပဳေလာက္သည္၊ ၀မ္းေၿမာက္ဂုဏ္ယူပါ၏ အရွင္သူၿမတ္ဘုရား။ ။

(ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအတြက္ေရးစပ္ထားေသာ ကဗ်ာအား ရခုိင္လူမႈေရးအသင္းစာမ်က္ႏွာမွ
ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)ခိုင္လူငယ္မ်ားအဖြဲ႕ (Arakan Youths Organization)

ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုးအား နယ္ခ်ဲ႕၏ စစ္လက္နက္ အင္အားေအာက္တြင္ ရဲရဲ၀င့္၀င့္ အေျမာ္အျမင္ၾကီးစြာ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိကို ဖြင့္ေပးခဲ့သူမွာ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ျဖစ္သည္။ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့သည္ကိုေအာက္ေမ့ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ထိုေန႔ကို ဦးဥတၱမ ေန႔အျဖစ္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကို ၁၈၇၉၊ ဒီဇင္ဘာလ(၂၇)ရက္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရူပရပ္ အဖဦးျမ၊ အမိ ေဒၚေအာင္ေက်ာ္သူ တို႔မွ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မိဘမ်ားက ရွင္သာာမေဏ၀တ္ေပးသျဖင့္ ရွင္ဥတၱမ ဟုတြင္သည္။ နက္နဲေသာ ပိ႗ကတ္စာေပကို ပခုကၠဴျမိဳ႕ေရစၾကိဳတိုက္တြင္လည္းေကာင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားၿမိဳ႕တြင္လည္းေကာင္း ဆည္းပူးေလ့လာခဲ့သည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ရွိခိုက္ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္တစ္ခု တြင္ ပါဠိႏွင့္ ဗုဒဘာသာစာေပဆိုင္ရာ ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယတြင္ ဟိႏၵဴမဟာဆပ္ဗာ အသင္းၾကီး၏ ဥကၠဠအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံခဲ့ရသည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ၈ ႏွစ္ၾကာမွ်ေနခဲ့ျပီးေနာက္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံသို႔ ပညာသင္သြားေလသည္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ သင္ၾကားေနစဥ္ရုရွား-ဂ်ပန္စစ္ပြဲ (၁၉၀၄-၀၅) တြင္ ဂ်ပန္က၎၏ အင္အားၾကီးမားေသာ ျပိဳင္ဘက္ရုရွားကို အႏိုင္ရလိုက္သည္ကို ေတြ႔ရျပီး အာရွတိုက္သား ဂ်ပန္ကို အထင္ၾကီးသြားခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ဂ်ပန္စစ္ႏိုင္သည္ကို ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိျဖင့္ ၾကည့္တတ္ေသာ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ျမန္မာအမ်ိဳးသားလံုးအားလံုး ႏိုင္ငံေရး မ်က္စိဖြင့္ေပးရန္ ဆႏၵျပင္းျပေနခဲ့သည္။
ထိုအခ်ိန္က အာရွသားတို႔အတြက္ ဂ်ပန္သည္ ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္သည္ဟု ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ယံုၾကည္ သည္ႏွင့္ အညီ ၁၉၀၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္မွ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ထြက္ခြာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္တြင္ ၂ ႏွစ္ၾကာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး ၁၉၀၉ တြင္ ဂ်ပန္တြင္ တရုတ္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနေသာ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္က ဆရာေတာ္ကို ေလးစားခဲ့ၿပီး တရုတ္ျပည္သို႔ သူႏွင့္အတူလိုက္ခဲ့ရန္ ပင့္ခဲ့၍ တရုတ္ျပည္သို႔ ေလ့လာေရးသြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ကတည္းက ဦးဥတၱမသည္ အာရွအင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ား၏ အေရးပါမႈကို ေလ့လာသိရွိ သတိျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၀၆ ေမလတြင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေသာ ၀ိုင္အမ္ဘီေအ ေခၚ ဗုဒၵကလ်ာဏယု၀အသင္း၏ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား အရွိန္အဟုန္ရရန္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ၀င္ေရာက္အားေပးကူညီခဲ့သည္ထိုစဥ္အခါက သူရိယသတင္းစာမွာ ဆရာေတာ္၏ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ပံုမ်ားကို အထူးေဇာင္းေပးေသာ သတင္းစာၾကီး ျဖစ္ခဲ့သည္။
ဒီတိုင္းျပည္ သူတစ္ပါးလက္ေအာက္ခံ ကၽြန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနရင္ ဒီတိုင္းျပည္က လူမ်ိဳးဟာလည္း ကၽြန္လူမ်ိဳး၊ ဒီလူမ်ိဳးကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာကလည္း ကၽြန္ဘာသာ၊ ကၽြန္သာသနာျဖစ္မယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ဘာသာ၊ ကၽြန္သာသနာ အျဖစ္က လြတ္ေအာင္ သံဃာေတာ္မ်ားေက်ာင္းတြင္ က်ိန္း၊ အိပ္ မေနပဲ သံဃာ့သမဂၢ မ်ား ဖြဲ႔ျပီး ဒီတိုင္းျပည္ ဒီလူမ်ိဳး လြတ္လပ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္ၾကတယ္…. ဟု ႏႈိးေဆာ္ေဟာၾကားခဲ့သည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ အျမင္က်ယ္ျပန္႔မႈႏွင့္ ညဏ္ၾကီးမႈေၾကာင့္ ၁၉၂၀ ဇူလိုင္လ တြင္ သံဃာသမဂၢ အဖြဲ႔ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္မွကိုယ္စားလွယ္မ်ား အစည္းအေ၀းကို ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။

၁၉၁၂ တြင္ ဦးဥတၱမသည္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ ေပးပို႔ေသာ စာသံုးေစာင္အနက္ ေမ ၂၁ ရက္ ေေန႔စြဲပါ စာတစ္ေစာင္တြင္…. ဂ်ပန္ကၽြန္းတြင္ မိန္းကေလးျဖစ္ေစ၊ ေယာက္်ားေလးျဖစ္ေစ ၆ ႏွစ္ေစ့၍ Primary School (မူလတန္းစာသင္ေက်ာင္း) မွာ သင္လွ်င္ ထိုလူကေလး၊ မိန္းကေလးတို႕သည္ ညကို ၁၀ နာရီ အိပ္၍ မနက္ ၅ နာရီကို အိပ္ယာထရမည္..ဟူ၍ အစိုးရမင္းမ်ားကပင္ ဥပေဒ ျပဳ၍ထားသည္။ ဦးဠင္းတို႔ ျမန္မာလူမိ်ဳးတို႔ကား အအိပ္၊ အေန၊ အစား၊ အေသာက္အေနအထိုင္ အစစအရာရာ တို႔တြင္ စည္းကမ္းနည္းလမ္း မရွိသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းမူလျဖစ္ဟန္ရွိေၾကာင္း… ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ကို ကမၻာ့အျမင္က်ယ္ေစရန္ မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့သည္။

ဦးဥတၱမသည္ သူ၏ ဂ်ပန္ျပည္အေၾကာင္း စာအုပ္တြင္ … ငါတို႔ႏိုင္ငံ၊ ငါတို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးၾကီးပြားမွသာလွ်င္ ငါတို႔ ကိုးကြယ္ေသာ ရွင္ေတာ္ဘုရား၏ သာသနာေတာ္သည္လည္း ၾကီးပြားေက်ာ္ေဇာ၍ ကမၻာေပၚတြင္ ေပၚလြင္ ထြန္းေတာက္လာလိမ့္မည္ဟု အထင္ရွိ၍၊ ဂ်ပန္လူမ်ိဴးတို႔၏ လံုးလ၊ ၀ိရိယ၊ စည္းကမ္း၊ နည္းလမ္း၊ ထံုးစံဘာသာ အယူ၀ါဒ၊ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္၊ အသြားအလာ၊ အေျပာအဆို၊ ယဥ္ေက်းျခင္းတို႔ကို နည္းခံရေအာင္ အႀကံျဖင့္ ၁၉၀၇ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ကၽြန္းၾကီးသို႔ သြားေၾကာင္း … ေဖာ္ျပထားသည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ ကမၻာ့အျမင္က်ယ္မႈသည္ ဗုဒၵသာသနာထြန္းေျပာင္ေရးကို သာမက ျမန္မာ အမ်ိဳးသားလံုး အတြက္ ႏိုင္ငံေရး အသိညဏ္ႏိုးၾကားမႈကိုပါ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ႏွစ္ စက္တင္ဘာ သံဃာ့ လႈပ္ရွားမႈ ကို ဦးေဆာင္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ သံဃာ့တပ္ေပါင္းစု၏ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ေသာ အရွင္ဦးကၠုသာရိယက ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏ ျမန္မာ တစ္မ်ိဳးသားလံုး အေပၚထား တဲ့ ေမတၱာ၊ ေစတနာႏွင့္စြမ္းေဆာင္ရည္ဟာ အလြန္ေလးစားေလာက္ပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕စစ္အာဏာရွင္ လက္ေအာက္ ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုးေၾကာက္ရြ႔ံ႕ထိတ္လန္႔ေနခ်ိန္မွာ ဆရာေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာ လွည့္လည္ျပီး သူရရွိလာတဲ့ အသိတရားေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ရဲရဲ၀င့္၀င့္ တင္ျပေျပာဆိုခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဒါေၾကာင့္
ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုး ႏိုင္ငံေရး အသိတရားႏိုးၾကားလာခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဦးဥတၱမ ႏိုင္ငံေရးမ်ိဳးေစ့ခ်ေပးခဲ့ေသာ အဟုန္ေၾကာင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသပိတ္စတင္ေမွာက္ၾကသည္။ ထိုသို႔ ျမန္မာျပည္သူမ်ား မေက်မနပ္ျဖစ္ေနၾကေသာ္လည္း မိမိတို႔၏ ဆႏၵကို ဖြင့္ဟ ထုတ္ျပျခင္းမျပဳ၀ံ့ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ဆရာေတာ္က ဘုရင္ခံ ကရက္ေဒါက္ထံ စာတစ္ေစာင္ေရးပို႔လိုက္ၾကသည္။ ထိုစာမွာ….. ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္ မင္း- ျမန္မာျပည္က ထြက္သြား.. (Craddock , Get out ) ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ႏွင္စာကို သူရိယသတင္းစာက ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့ရာ တစ္တိုင္းျပည္လံုး မ်က္လံုးျပဴးအံ့အားသင့္ခဲ့ၾကရသည္။ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ သတင္းသံုးခဲ့ေသာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ နဂိုယာျမိဳ႕ရွိ အိမ္ကို သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ အတြင္းေရးမႈး ဆရာေတာ္ ျဖစ္ေသာ အရွင္ေသာပါက ဦးဇင္းအေနနဲ႔ အမွတ္တမဲ့ ေရာက္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီျပတိုက္အိမ္ၾကီးကို ေတြ႔လိုက္ရတဲ့အခိုက္မွာ.. ဘုရင္ခံ ကရက္ေဒါက္ ထြက္သြား (Craddock Get out) ဆိုတဲ့ေမာင္းထုတ္လိုက္တဲ့အသံၾကီးကို ျပန္ၾကားေယာင မိတယ္။ဒီတစ္မ်ိဳးသားလံုး ေၾကာက္ရြံ႕ေနရတဲ့ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကို ေမာင္းထုတ္ရဲတဲ့ ဆရာေတာ္ရဲ႕ ရဲရင့္ျုပတ္သားလွ တဲ့ မိန္႔ၾကားသံဟာ ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုး ေၾကာက္ရြံ႕မႈေၾကာင့္ ငုပ္လွ်ိဳးေနတဲ့စိတ္ကို ႏိုးထေစခဲ့သည္။ အေၾကာက္တရားဆိုတဲ့ အေမွာင္ထုၾကားမွာ မေၾကာက္တရား ဆိုတဲ့ အလင္းေရာင္ကို ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္ခဲ့တယ္ …ဟု မိန္႔ပါသည္။ ဤစာေၾကာင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားအတြင္းတြင္ မီးခဲျပာဖံုးျဖစ္ေနသည့္ လြတ္လပ္ေရးစိတ္၊ အမ်ိဳးသားစိတ္ဓါတ္ကို တပ္လွန္ႏႈိးေဆာ္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြားသလို ဇာတိေသြး၊ ဇာတိမာန္လည္း တတ္ၾကြ လာသည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ဖ်ာပံုခရိုင္ ေဒးဒရဲျမိဳ႕နယ္ ဆူးကလပ္ ေက်းတရြာတြင္ လိပ္အခြံခြာ ရမည္… ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ တရားေဟာေျပာမႈေၾကာင့္ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရအၾကည္ညိဳပ်က္ေအာင္ တရားေဟာသည္ဟုဆိုကာရာဇသတ္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၂၄ (က) အရ ေက်ာင္းကုန္း ျမိဳ႕နယ္တြင္ ဖမ္းခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏိုင္ငံေရးျဖင့္ ပထမဆံုး အျပစ္ေပး ခံရေသာသူ ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ျမန္မာျပည္သူအားလံုးအတြက္ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔ကာ ႏိုင္ငံေရး မ်က္စိဖြင့္ေပးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျမိဳ႕လံုးကၽြတ္အစည္းအေ၀းၾကီးေခၚ၍ အစိုးရလုပ္တာမေကာင္းလွ်င္ မေကာင္းဟု ေ၀ဖန္ခြင့္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးပဲ၊ ဒီအခြင့္အေရးဟာ ငါတို႔မွာရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငံု႔မခံနဲ႔… စေသာ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးတရား ကို ေဟာပါေတာ့သည္။
ဤသို႔ေဟာေျပာျပီး ၇ ရက္အတြင္းမွာပင္ ဆရာေတာကို အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ျပီး အၾကည္ညိဳပ်က္ျပားေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္သည္ဟုဆိုကာ ရန္ကုန္တြင္ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ သံုးႏွစ္ ဒုတိယအၾကိမ္ အျပစ္ေပးခံခဲ့ရရွာသည္။

ဦးဥတၱမသည္ ၁၉၂၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ၃ႏွစ္အက်ဥ္းက်ခံဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္လာျပီးမတ္လ ၂၀ တြင္ ပဲခူးျမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ သံဃာေတာ္မ်ားၾသ၀ါဒခံ ဦးစိုးသိ္မ္းၾကီးမႈးေသာ ျမန္မာအသင္းခ်ဳပ္ၾကီး(ဂ်ီစီဘီေအ)၏ ၁၄ ၾကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀းသို႔ တတ္ေရာက္ျပီးသကၤန္းရံုကိုလွပ္ျပီးလွ်င္ ေထာင္၀တ္ေထာင္စားျဖင့္ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဦးစိုးသိမ္းက ပရိသတ္မ်ားျမင္ရဲ႕လား.. မ်က္ရည္က်ရံုႏွင့္ အိမ္ျပန္သြားေရာ့လား။အမ်ားၾကီးအေရးၾကီးသည္။ ယခု မ်က္ရည္က်ျခင္းဟာ အမ်ိဳးသားေရးအတြက္ မ်က္ရည္က်ျခင္းျဖစ္သည္။ သာသနာေတာ္ေၾကာင့္ မ်က္ရည္ က် ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္ခြင့္ျပဳေသာသကၤန္းကို ခၽြတ္၍ အာဏာတန္ခိုးျဖင့္ ဦးဥတၱမကို ညွင္းပမ္း ႏွိပ္စက္ သည္။ ယေန႔ ယခု အခ်ိန္ကစ၍ မိမိအသက္ကို မငဲ့ဘဲ ေဆာင္ရြက္ရမည္….. ဟု ငို၍ေျပာေလသည္ဟု စစ္ကိုင္းဟန္တင္၏ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွတ္တမ္း ၃ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ဆရာေတာ္ဦးကၠုႆရိယက ဆရာေတာ ဦးဥတၱမဟာ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာကို သူရရွိထားတဲ့ ေလာကအျမင္၊ ေခတ္အျမင္နဲ႔ေပါင္းစပ္ျပီး ႏိုင္ငံသားအားလံုး၏ အက်ိဳးကိုေရွးရႈျပီး လမ္းညႊန္ ေဖာ္ေဆာင္ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ေယာက္ဟာ အျမင္က်ယ္ရမယ္။ တာ၀န္ယူရဲရမယ္။ ေခတ္ကာလကို လႊမ္းျခံဳျမင္ရမယ္၊ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့အစြဲေတြကို ဖယ္ျပီး လက္ေအာက္ငယ္သားအေပၚ အျမင္ေတြ က်ယ္ေစဖို႔၊ အသိတရားေတြ ၾကြယ္ေစဖို႔လုပ္ႏိုင္ရမယ္။ ယခုဆို သာသနာဟာ စစ္အာဏာ စက္ေအာက္ေရာက္ေနျပီ။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၵရဲ႕ဓမၼစက္ေအာက္ျပန္ေရာက္ဖို႔ ဦးဥတၱမကို ရဲ၀င့္ျပီး အျမင္က်ယ္တဲ့ သံဃာေတာ္ေတြ အမ်ားၾကီး လိုအပ္ဖို႔ မိန္းၾကားပါတယ္။

ထိုကဲ့သို႔ အဓၵမွႈကို ရဲရဲ၀င့္၀င့္ေတာ္လွန္ျပီး အမ်ိဳးဘာသာ၊ သာသနာ လူမ်ိဳးတို႔အတြက္ စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ေက်းဇူးရွင္ အာဇာနည္ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအား ေနာင္လာေနာင္သားအားလံုး အျမဲတေစ သတိရ အားက်ဂုဏ္ယူက်ေစရန္အတြက္ စစ္ေတြျမိဳ႕ရွိ အမႈထမ္းေပါင္းစံု သမဂ အဖြဲ႔မွ ဦးစီးကာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ဆရာေတာ္အားဂုဏ္ျပဳသည့္ အခမ္းအနာတစ္ရပ္ကို ပလိပ္သမဂ အေဆာက္အဦးတြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း စက္တင္ဘာ ၉ ရက္ေန႔ေရာက္တိုင္း ဦးဥတၱမ ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အနစ္နာခံျပီး ႏိုင္ငံေရး အသိအျမင္ႏိုးၾကားလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ့ေသာ ေက်းဇူးကိုဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ၾကည္ညိဳသူမ်ားက က်င္းပၾကသည္။


ဘေလာ့ခ္ဂါ ဒီမိုေဝယံ၊ အလင္းဆက္ ႏွင့္ ခမိခဆဲ

                                        ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ

                                ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ( ၁၈၈၀ - ၁၉၃၉ )

ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးလမ္းျပ မီးရႈးတန္ေဆာင္ ၊ အာရွတုိက္၏ ထြန္းသစ္ၾကယ္ အရွင္္ဦးဥတၱမကုိ ရခုိင္ျပည္ နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ရူပရပ္၊ ေခ်ာင္းနားတန္းတြင္ဖခင္ဦးျမသာဦး၊မိခင္ ေဒၚေအာင္ေက်ာ့ျဖဴတုိ႔မွ(၁၈၈၀) ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ(၂၈)ရက္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ သားႀကီးျဖစ္သည္။ ငယ္မည္မွာ ေပၚထြန္းေအာင္ ျဖစ္သည္။

ဦးဥတၱမတြင္ ညီေက်ာ္ထြန္းေအာင္(ကုိရင္ႀကီးအရွင္္အရိယ)ႏွင့္ ညီမ မအိမ္စုိးတုိ႔ ႏွစ္ဦးရွိသည္။ ရွင္္ဥတၱမ (ေပၚထြန္းေအာင္)ႏွင့္ ညီျဖစ္သူ ေက်ာ္ထြန္းေအာင္တုိ႔ကုိ မိဘမ်ားက ကၽြန္ပညာအဂၤလိပ္စာကုိ သင္ၾကား မ ေပးလုိေသာ္လည္း တုိင္းရင္းသားဘာသာေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ေပးခဲ့ရာ ဦးဥတၱမ ( ေပၚထြန္းေအာင္) သည္ ဆဌမတန္းအထိ သင္ၾကားခဲ့သည္။ မိခင္က ေက်ာင္းမွ ႏုတ္ထားသည့္တုိင္ေအာင္ ေပၚထြန္းေအာင္ က ႏုိင္ငံရပ္ျခားကုိ သြားေရာက္ ပညာသင္ရန္ မေလ်ွာ့ေသာလု႔ံလျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးႀကဳိးစားသည္။ အသက္ (၁၃)ႏွစ္ အရြယ္တြင္ စစ္ေတြၿမဳိ႕၌ ပရိယတၱိသင္ၾကားရာတြင္ အေက်ာ္တေစာရွိေသာ ေရႊေစတီေက်ာင္း ဆရာေတာ္ ဘုရားထံ ဗုဒၶ၏ အေျခခံစာေပမ်ားကုိ ေလ့လာသင္ယူသည္။

(၁၅) ႏွစ္အရြယ္တြင္ ေပၚထြန္းေအာင္ႏွင့္ ညီငယ္ေက်ာ္ထြန္းေအာင္ ရွင္သာမေဏအျဖစ္ သကၤန္းစည္းၾက သည္။ ရွင္ဥတၱမႏွင့္ ရွင္အရိယဟူေသာ ဘြဲ႕နာမမ်ားရရွိခံယူ ၾကသည္။ထုိ႔ေနာက္ အရွင္္ဦးဥတၱမ ရဟန္း ၀တ္ ျဖင့္ ရန္ကုန္၊ မအူပင္၊ ပဲခူး၊ ေတာင္ငူ ၊ မႏၱေလးႏွင့္ ပခုကၠဴၿမဳိ႕ မ်ားတြင္ လွည့္လည္ေနထုိင္ ပညာသင္ ယူခဲ့ သည္။ ဗုဒၶစာေပ က်မ္းဂန္မ်ားကုိလည္း အပတ္တကုတ္ ေလ့လာ ႀကဳိးပမး္ ဆည္းပူးခဲ့သည္။ ေတာင္ငူ ၿမဳိ႕ တြင္ရွိစဥ္ ရွင္သာမေဏစာျပန္ပြဲတစ္ခုကုိ ၀င္ေရာက္ေျဖဆုိရာ ပထမရသည္။

ေတာင္ငူၿမဳိ႕မွ ရွမ္းမႀကီးတစ္ဦးက သားအျဖစ္ ေမြးစားလုိေၾကာင္းေျပာ၍ ေမြးစားလုိလွ်င္ ကာလကတၱားကုိ ပညာသင္လႊတ္မလားဟု ေတာင္းဆုိရာ ထုိအမ်ဳိးသမီးႀကီး၏ အေထာက္အပံ့ျဖင့္ လူ၀တ္လဲကာ အသက္ (၁၇) ႏွစ္အရြယ္တြင္ ကာလကတၱား၌ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ ေခတ္ပညာမ်ားကုိ သင္ယူၿပီး (၁၀)တန္း စာေမးပြဲကုိ အလြတ္ပညာသင္ အျဖစ္ေျဖဆုိ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္မွာပင္ ကာလကတၱားမွျပန္လာၿပီး ရွင္၀တ္ျဖင့္ ဗုဒၶ ဘာသာ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားကုိ သင္ယူသည္။ ထုိစဥ္ ဘုံေဘဘားမားကုမၸဏီ ကုိယ္စားလွယ္ ဦးထြန္းေအာင္ ေက်ာ္က ရဟန္းဒါယကာျပဳ၍ အသက္(၂၀)အရြယ္တြင္ ရဟန္းအျဖစ္ခံယူသည္။

အရွင္ဥတၱမသည္ ရဟန္းအျဖစ္ခံယူၿပီးေနာက္ ရန္ကုန္သုိ႔ ဆင္းလာၿပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱား သုိ႔ ျပန္ သြားေလသည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ အိႏၵိယတြင္ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ႏုိးၾကားထၾကြလ်က္ရွိသည္။ ၁၉၀၄-ခုႏွစ္ တြင္ အိႏၵိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ဘဂၤလားနယ္ကုိ အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္ႏွစ္ပုိင္းခဲြျခားလုိက္ရာ ေဒါက္တာ ရာဘင္ ျဒာနတ္တဂုိးႏွင့္ စီအာဒတ္စ္ဆိုေသာ ပညာရွိ ပုဂၢဳိလ္ႀကီးႏွစ္ဦးက ဦးေဆာင္ကန္႔ကြက္ရာမွ ဆူပူ ကန္႔ ကြက္မွဳ မ်ား အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ပြားက်ယ္ျပန္႔လာသည္။ ထုိပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္ တြဲမိေသာ ဦးဥတၱမ ဆရာေတာ္ သည္ အိႏၵိယႏုိင္ငံေရးႏွင့္ အကၽြမ္းတ၀င္ ျဖစ္လာၿပီး ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ စိတ္၀င္စား တက္ ၾကြ လာခဲ့သည္။

အုိင္စီအက္စ္(I.C.S) ရာထူးမွွ ႏုတ္ထြက္ၿပီး အမ်ဳိးသားေကာလိပ္ကုိ တည္ေထာင္ေသာ ဗင္ႏုိဂုိ႔ရွ္၏ ေကာ လိပ္တြင္ အရွင္ဥတၱမက ပါဠိႏွင့္ ဗုဒၶ ဘာသာစာေပတုိ႔ကုိ ကူညီပုိ႔ခ် ေပးေလသည္။တဖက္တြင္လည္း သကၠ တစေသာ ေရွးေဟာင္းဟိႏၵဴစာေပက်မ္းမ်ားကုိ သင္ယူဆည္းပူးသည္။ ထုိအခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္တြင္ လည္း ႏုိင္ငံေရးကုိတက္ၾကြစြာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳၾကေသးေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာ ကလ်ာဏယု၀ အသင္း (Y.M.B.A=young men’s buddhists associations)ကုိ တကၠသုိလ္ ပညာတတ္ မ်ားျဖစ္ေသာ ဦးဘေဖ (ဘႀကီးဘေဖ) ၊ ဦးေမာင္ႀကီး(အမ္ေအ) ၊ ဦးစိန္လွေအာင္တိုိ႔က စတင္ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္ၿပီး အမ်ဳိး ဘာသာ၊ သာသနာ၊ ပညာဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ျဖင့္ စတင္လႈပ္ရွားလာၾကသည္။

အရွင္ဥတၱမကုိယ္ေတာ္တုိင္အိႏၵိယမွ ျပန္ေရာက္လာၿပီး ၀ုိင္အမ္ဘီေအလႈပ္ရွားမႈကုိ တက္ၾကြစြာ ဦးေဆာင္ ခဲ့သည္။ ၁၉၀၇-ခုႏွစ္ ၊ ဇန္န၀ါရီလ-၁ရက္တြင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ ထြက္ခြာသြားသည္။ဂ်ပန္ႏုိင္ငံတြင္ အေနာက္ ဟြန္ဂြန္ဂ်ီ ဘုရားေက်ာင္းအႀကီးအမွဴး(Abbot of Western Hongonji Temple) မင္းသားႀကီး ကုိဇင္အုိ တာရီႏွင့္အတူ ေနၿပီး ကစ္စတုိၿမိဳ႕ရွိ နိရွိဟြန္မြန္ဂ်ီ အမည္ရိွ ဗုဒၶဘာသာတကၠသုိလ္တြင္ ပါဠိပါေမာကၡ အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ထုိစဥ္ ဂ်ပန္စာ၊ စကား ၊ အယူ၀ါဒ ၊ ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ကုိ ကုိယ္တုိင္သင္ယူၿပီး တစ္ႏွစ္အ ၾကာစာေမးပြဲ ေျဖဆုိေအာင္ျမင္သည္။

ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာစာေပက်မ္းဂန္တို႔အျပင္ ပါဠိ ၊ ဘဂၤါလီ ၊ နာဂရီ ၊ သကၠဋ၊ အဂၤလိပ္၊ တိဘက္ ၊ ဂ်ပန္ ၊ ျပင္သစ္ ဘာသာစကားကုိးမ်ဳိးကုိ တတ္ေျမာက္သည္။ ဆရာေတာ္အရွင္ဦးဥတၱမသည္ ဂ်ပန္ျပည္တြင္ ေန ထုိင္စဥ္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႔ လာေရာက္ တိမ္းေရွာင္ေနသူ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္ႏွင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ေတြ႕ဆုံ ၿပီး ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ ႏုိင္ငံေရးကိစၥမ်ားကုိ ညွိႏုိင္းေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

၁၉၁၁-ခုႏွစ္ ၊ ဂ်ပန္မွ ပထမအႀကိမ္ ျပန္လာေသာအခါ ကုိရီးယားျပည္ ၊ တရုတ္ျပည္ ၊ ျပင္သစ္ပုိင္ အင္ဒုိ ခ်ဳိင္းနား(ယခု ဗီယက္နမ္ ၊ ကေမၻာဒီးယား ၊ လာအုိ သုံးႏုိင္ငံ)သုိ႔ ၀င္ေရာက္ ၿပီး ဆုိင္ဂုံၿမဳိ႕(ယခု ဟုိခ်ီမင္း ၿမဳိ႕ ေတာ္)တြင္ ျမန္မာ့နန္းတြင္းအေရးေတာ္ပုံ အေရးနိမ့္ၿပီး ျပည္ပသုိ႔ တိမ္းေရွာင္ ေနရေသာ ျမင္ကြန္း မင္းသား ႀကီၤးႏွင့္ ၄င္း၏ သားေတာ္တုိ႔၏ ဆြမ္းအလႈူကုိလက္ခံၿပီး ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခ အေနမ်ား ကုိ ေဆြးေႏြးခဲ့ သည္။ ထုိမွတဆင့္ ကေမာၻဒီးယားႏွင့္ ယိုးဒယား(ထုိင္းႏုိင္ငံ)တုိ႔ုသုိ႔ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာ ခဲ့သည္။ ထုိမွ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ မဒရပ္ၿမဳိ႕သုိ႔ ျပန္လာခဲ့သည္။ မဒရပ္ၿမဳိ႕မွ တဆင့္ ဘုံေဘၿမဳိ႕သုိ႔ သြားေရာက္ၿပီး ရတနာဂီရိရွိ ျမန္မာ နန္းက်ဘုရင္သီေပါမင္းႏွင့္ ေတြ႔ဆုံ ႏုိင္ရန္ စီစဥ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ ၁၉၁၁-ခုႏွစ္တြင္ ျမန္ မာျပည္သုိ႔ျပန္လာခဲ့သည္။

ျမန္မာျပည္သုိ႔ ျပန္ေရာက္ၿပီးေနာက္ ၀ုိင္အမ္ဘီၤေအအသင္းကုိ ဦးေဆာင္ေနေသာ ၀တ္လုံေတာ္ရ ဦးေမ ေအာင္ (ရခုိင္) ၊ ဦးအုံး(ပညာ၀န္) ၊ ဦးဘေဖတုိ႔၏ စည္းရုံးလႈပ္ရွားမူ မ်ားလည္း တျပည္လုံးတြင္ က်ယ္ျပန္႔ လ်က္ရွိသည္။ မႏၱေလးတြင္ ျမန္မာ့သတင္းစာဆရာတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ” ျမန္မာ့တာရာ” သတင္းစာ ပုိင္ရွင္ ဦးေက်ာ္ရန္တုိ႔ႏွင့္ လက္တြဲၿပီး ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ႏုိးၾကားေရးမ်ားကုိ ေဟာေျပာသည့္အျပင္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ တြင္ ထုတ္ေ၀ေနေသာ ”သူရိယ”သတင္းစာတြင္ လည္း အမ်ဳိး ၊ဘာသာ၊သာသနာကုိ ေစာင့့္ေရွာက္ ေရး ႏွင့္ ကၽြန္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္ေရးတုိ႔ကုိ လႈံ႕ေဆာ္ ေရးသားခဲ့ သည္။

အမ်ားဆုံးေရးသား တုိက္တြန္းခ်က္မ်ားမွာ ၀ံသာႏုရကၡိတတရားမ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္းျဖစ္ ပင္နီႏွင့္ ေယာ လုံခ်ည္၀တ္ဆင္ေရး ၊ ႏုိင္ငံျခား အ၀တ္အထည္မ်ား သပိိတ္ ေမွာက္ေရးျဖစ္သည္။

၁၉၁၂-ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႔ ဒုတိယအႀကိမ္ျပန္လည္ၾကြခ်ီသည္။ ထုိခရီးတြင္ ညီမရင္းျဖစ္သူ မအိမ္စုိးႏွင့္ လူငယ္သုံးဦးကုိ ဂ်ပန္တြင္ ပညာသင္ရန္ေခၚေဆာင္သြားခဲ့သည္။ တစ္ႏွစ္ၾကာေနထုိင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပန္လာခဲ့ သည္။ ၁၉၁၄-ခုႏွစ္တြင္ တတိယအႀကိမ္အျဖစ္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႔သြားေရာက္ခဲ့ျပန္သည္။

ဂ်ပန္မွအျပန္တြင္ အေမရိကန္၊ၾသစေၾတးလ်ႏွင့္ဂ်ဗားကၽြန္းမ်ား(ယခုအင္ဒုိနီးရွား)တုိ႔သုိ႔သြားေရာက္ ေလ့လာ ခဲ့ၿပီးမွ ျမန္မာျပည္သုိ႔ ျပန္လာခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္အရွင္ဥတၱမကုိယ္ေတာ္ႀကီး သည္ ေစာေစာပုိင္း ႏွစ္မ်ားက လည္း ျပင္သစ္ႏွင့္အဂၤလန္ႏုိင္ငံတို႔သုိ႔ သြား ေရာက္ခဲ့ေသးသည္။

ရွင္ဥတၱမဂ်ပန္တြင္ရွိစဥ္ ဂ်ပန္ျပည္အတၳဳပတၱိစာအုပ္ကုိ ေရးသားခဲ့ၿပီး အျပန္တြင္ သူရိယသတင္း စာတုိက္မွ ရုိက္ႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ အလြန္ေရာင္းအားေကာင္းခဲ့သည္။ ၁၉၁၁-ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းတြင္ ကိုလုိနီ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔ က်င္ေရး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ထုိစဥ္က စကားအတိုင္း ဟုမ္းမ္ရႈး(Home Rule) ရရွိ ေရးအတြက္ စည္းရုံးလႈံ႕ေဆာ္ တရားမ်ားေဟာခဲ့သည္။

”အာဂါရာအနာဂါစ ၊ ဥေဘာ ၊ အေညာညနိႆတာ ၊ အရဒၵယႏၱိသဒၵမံ ၊ ေယာဂေကၼမံမႏုတၱရံ”ဟူေသာ ဗုဒၶ  ျမတ္စြာဘုရား၏ ပါဠိေတာ္လာႏွင့္အညီ ဘုန္းႀကီးရဟန္းတုိ႔အား ႏုိင္ငံေရးကုိေျခစုံပစ္လ်က္ ၀င္ေအာင္ လွံဳ႕ ေဆာ္ခဲ့သည္။ ရဟန္းရွင္လူတုိ႔ကုိ ထုိသုိ႔စည္းရုံးခဲ့ၿပီး ၁၉၂၀-ခုႏွစ္တြင္ ထုိစဥ္က ျမန္မာျပည္ ဘုရင္ခံ ဆာရယ္ ဂ်ီနယ္ကရက္ေဒါက္ ျမန္မာျပည္မွ ထြက္သြားလုိက္ပါဟူေသာ စာတစ္ေစာင္ကုိ ေရး သားေပးပုိ႔ လုိက္ သည္။ ထုိစာကို သူရိယသတင္းစာက ေဖာ္ျပလုိက္ရာ အထူးအေရးပါေသာလႈံ႔ေဆာ္ ခ်က္ ျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ႏုိင္ငံေရးတရားမ်ားကုိ ၿမဳိ႕ႀကီး ၊ ၿမဳိ႕နယ္မ်ား တြင္သာမက ေက်း လက္ေတာရြာ မ်ား တုိင္ေအာင္ ေဟာေျပာခဲ့သည္။

၁၉၂၁-ခုႏွစ္တြင္ ေဒးဒရဲျမဳိ႕နယ္၊ ဆူးကလပ္ႏွင့္ တမာတေကာေက်းရြာတုိ႔တြင္ဦးဥတၱမေဟာေျပာခဲ့ေသာႏုိင္ ငံေရးတရားမ်ားသည္ ဥပေဒကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ သည္ဟုဆုိကာ အိႏၵိယရာဇသတ္ႀကီး ပုဒ္မ-၁၂၄(က)ႏွင့္ ၁၅၃(က) တုိ႔ျဖင့္ ဖမ္းဆီးၿပီး မအူပင္ခရုိင္တရားရုံးတြင္ အမႈစစ္ၿပီး ေထာင္ဒဏ္(၁)ႏွစ္ႏွင့္ (၈)လအလုပ္ မဲ့ ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ျခင္းခံရသည္။ တစ္ျပည္လုံးရွိ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား စုစည္းၿပီး ဦးဥတၱမကဲ့သုိ႔ တုိင္း ျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးအက်ဳိး ထမ္းေဆာင္ရန္အတြက္ သံဃာ့သမဂၢီအဖြဲ႔မ်ားကုိ ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္လာၾကသည္။

အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ကုမၼာရီ အဖြဲ႔မ်ားလည္းေပၚလာခဲ့သည္။ အရွင္ဦးဥတၱမသည္ ႏုိင္ငံေရးကုိ ေဆာင္ရြက္ေန စဥ္ကာလအတြင္း အိႏၵိယႏွင့္ ျမန္မာျပည္ကုိ ကူးခ်ီ သြားခ်ီလုပ္ေနခဲ့သည္။ ၁၉၂၀-ခုႏွစ္ ပထမတကၠသုိလ္ သပိတ္ႀကီးဆင္ႏႊဲခ်ိန္တြင္ ကာလကတၱားကုိ ေရာက္ေနခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တြင္ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္တုိက္ပြဲဆင္ႏႊဲေၾကာင္း ေၾကးနန္းစာရေသာအခါ မ်ားစြာေၾကနပ္၀မ္းသာျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္သုိ႔ ခ်က္ ခ်င္း ျပန္လာကာ ၀ုိင္အမ္ဘီေအေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ တုိင္ပင္၍ သပိိတ္ တုိက္ပြဲကုိ အားေပးကူညီၿပီး သခင္ ပညာေရးအတြက္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ားထူေထာင္ေရးကုိ စည္းရုံးသည္။ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ား ေပၚေပါက္ လာခဲ့သည္။

၁၉၂၀-ခုႏွစ္တြင္ တျပည္လုံးရွိ ၀ုိင္အမ္ဘီေအအသင္းမ်ား ညီလာခံမွစၿပီး ဂ်ီစီဘီေအႏုိင္ငံေရးအသင္းခ်ဳပ္( General Council of Burmese Associations )ကုိ ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္လုိက္သည္။ ၀တ္လုံေတာ္ရ ဦးခ်စ္လႈိင္ ကုိ ဥကၠဌအျဖစ္ တင္ေျမွာက္ခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူမ်ားလုံး၀လြတ္လပ္ေရး (Home Rule)ကုိ အျပင္းအ ထန္ေတာင္းဆုိလာၾကသည္။ ၁၉၂၃-ခုႏွစ္ ဇြန္လဆန္းမွစ၍ အဂၤလန္ ၊ ထုိမွတဆင့္ ျပင္သစ္ ၊ စပိန္ ၊ ဆြစ္ဇာ လန္ ၊ ဆြီဒင္ ၊ ေပၚတူဂီ ၊ ေနာ္ေ၀းစေသာ ဥေရာပတုိက္ရွိ ႏုိင္ငံမ်ားစြာကုိ လွည့္လည္ၿပီး ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ မ်ားကုိ ေလ့လာခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္္ ျမန္မာျပည္တြင္ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕အစုိးရက ျပည္သူတုိ႔၏ အုံၾကြဆန္႔က်င္ မႈေၾကာင့္ ၀ႈိက္ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈျဖစ္သည္။

Home Rule ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအစား ဒုိင္အာခီေခၚ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံႏွင့္ ျပည္သူ႔ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ပူးတြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကုိသာေပးၿပီး အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔က တဖက္လွည့္ ႀကိဳးကုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုိင္ အာခီႏွင့္ဟုမ္းမ္ရူးသေဘာထားကြဲျပီး ဂ်ီစီဘီေအလည္း ႏွစ္ျခမ္းကြဲေလသည္။ ဦးခ်စ္လႈိင္က ဒုိင္အာခီဆန္ွ႔ က်င္ေရး ဂ်ီစီဘီေအအသင္းခြဲ၏ ဥကၠဌအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ဒုိင္အာခီႏွင့္ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သည့္ (၂၁)ဦးအဖြဲ႔ကုိ ဦးေမာင္ႀကီး(အမ္ေအ)၊ ဆာေဂ်ေအ ေမာင္ႀကီးစသူတုိ႔ ဦးေဆာင္ၿပီး ဒုိင္အာခီ အစုိးရတြင္ ပူး ေပါင္းပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၂၄-ခုႏွစ္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္ က်င္းပသည့္ လူထုအစည္းအေ၀းႀကီးတစ္ခုတြင္ ဦးဥတၱမသည္ အခြန္မေပးေရး လွံဳ႕ေဆာ္ခဲ့ရာ ဥပေဒကုိ က်ဴးလြန္သည္ဆုိကာ အစုိးရကုိ အၾကည္အညဳိပ်က္ေစသည့္ ပုဒ္မ-၁၂၄(က)ျဖင့္ တရားစြဲၿပီး ရန္ကုန္ခရုိင္တရားသူႀကီးက ၁၉၂၄-ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ (၃)ႏွစ္ အျပစ္ေပးလုိက္သည္။ေထာင္မွလြတ္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ဗုိလ္တေထာင္ ဘုရား၀င္းအတြင္း တရားပြဲတြင္ သကၤန္းခၽြတ္ၿပီး အတြင္းတြင္၀တ္ထားေသာ ေထာင္၀တ္စုံကုိ ျပလုိက္ရာ တရားပြဲလာ ျပည္သူတရပ္လုံး မခံမ ရပ္ႏုိင္ျဖစ္ၾကေလသည္။

၁၉၃၀-ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ အိႏၵိယႏွင့္ ျမန္မာျပည္ကုိ ခြဲျခမ္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျပႆနာ ေပၚလာျပန္သည္။ ဦးဥတၱမက နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ကုိ ပူးတြဲတုိက္မွ ေအာင္ျမင္မည္ဟူေသာ သေဘာတရားျဖင့္ တြဲေရးအတြက္္ လႈံ႔ ေဆာ္ သည္။၁၉၃၂-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ တြဲေရး ၊ ခြဲေရးကုိ လူထုဆႏၵမဲေကာက္ယူရာ တြဲေရး ဘက္မွ မဲ (၅)သိန္းေက်ာ္ပုိ၍ အျပတ္အသတ္ႏုိင္ေသာ္လည္း အမတ္မ်ားအစည္းအေ၀းတြင္ ခြဲေရးျဖစ္သြားၿပီး အိႏၵိ ယ ႏွင့္ခြဲေရးျဖစ္သြားသည္။

ထုိသုိ႔ျဖင့္ ၁၉၅၃-ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံဥပေဒျဖင့္ (၉၁)ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္လာသည္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ သည္ အိႏၵိယေခါင္းေဆာင္ၿကီး မဟတၱမဂႏၵီ၏ နည္းလမ္းအတုိင္း မပူးေပါင္းေရး မူ၀ါဒ (Non-Co.opration) (ထုိစဥ္က နန္းကုိေအာ္ပေရးရွင္း ဟုပင္သုံးသည္။) ႏွင့္ အၾကမ္းမဖက္ေရး (Non Violence)ကုိ လုိက္နာ က်င့္သုံးခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ အိႏၵိယ၏ ဟိႏၵဴမဟာဆဗၺအသင္းႀကီး၏ ဥကၠဌအျဖစ္ ယွဥ္ၿပဳိင္ အေရြး ခံရသည္။ ကြန္ဂရက္ပါတီတြင္လည္း ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။

အရွင္ဦးဥတၱမကုိ အိႏၵိယတစ္ျပည္လုံး၏ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး အျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။ မဟတၱမ ဂႏၵီႀကီး၏ စၾကာျဂဟ အဖြဲ႔ (SaKaGraHa)ႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ ေရးအဖြဲ႔၏ သရာဇပါတီ (Swaraj Party)တုိ႔ တြင္လည္း ပါ၀င္ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး၏ ဦးေဆာင္လမ္းျပ ၾကယ္ျဖစ္ျပီး ဦးေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း ဒုိင္အာခီ လက္ခံလုိက္ၾကၿပီး ရာထူးယူကာ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးတည္ ခ်က္ ေမွးမွိန္ခဲ့ရသည္။ ထုိ႔ေနာက္(၉၁)ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျဖစ္လာေသာအခါ ဆရာေတာ္၏ တပည့္မ်ား ငါးေထာင္စားရာထူးကို လက္ခံၿပီး ဆရာေတာ္ကုိ ပစ္ပယ္လာၾကၿပီး နယ္ခ်ဲ႕အလုိေတာ္ရိမ်ား ျဖစ္လာၾက သည္။

၁၉၃၅-ခုႏွစ္မ်ား ေနာက္ပုိင္း ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသား ေခတ္ပညာတတ္ လူငယ္မ်ား ဦးေဆာင္သည့္ ဒုိ႔ဗမာ အစည္းအရုံး(သခင္ပါတီ) ေပၚေပါက္လာေသာအခါ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက သခင္မ်ားကုိ အားေပး အားေျမွာက္ ျပဳခဲ့သည္။ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ ကုိလုိနီစနစ္ဆန္႔က်င္ေရး ၊ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ ခရီးတ ေလ်ွာက္ ၀ိုင္အမ္ ဘီေအ ၊ ဂ်ီစီဘီေအ ၊ ၀ံသာႏု ၊ ကုမၼာရီအသင္းအဖြဲ႔မ်ား ေခတ္မွသည္ ဒုိ႔ဗမာ အစည္းအရုံး တုိင္ေအာင္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ မွန္ကန္ေသာ ဦးေဆာင္လမ္းညႊန္မွဳ ကုိ ေပးခဲ့သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ရည္မွန္းခဲ့ေသာ လုံး၀လြတ္လပ္ေရးကုိ ျမန္မာ ျပည္သူတိုိ႔ ရရွိျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၃၅-ခုႏွစ္ ျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒ (The Goverment of Burma Act,1935)အရ (၉၁) ဌာန အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးပုံစံျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ၾကသည္။ ထုိအခါ အရွင္ဦးဥတၱမ၏ ႏုိင္ငံေရးတပည့္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ား နန္းရင္း၀န္(၀န္ႀကီး ခ်ဳပ္) ၊ ၀န္ႀကီး ၊ အတြင္း၀န္ ၊ မင္းတုိင္ပင္အမတ္မ်ား ျဖစ္လာၾကေသာ္လည္း ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကုိ လုံး၀ပစ္ပယ္ထားၾကသည္။ ဆရာေတာ္မွာ အသက္အရြယ္ႀကီးလာၿပီး ေသြးတုိးေရာဂါ ၊ ဆီးခ်ဳိ ေရာဂါတို႔ ဖိစီးလာသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ေဟာင္းႏြမ္းစုတ္ျပတ္ညစ္ေထးေသာ သကၤန္းကုိရုံကာ လြယ္အိတ္တစ္လုံးလြယ္ၿပီး ဖိနပ္မပါ ၊ထီးမပါျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ ေလ်ွာက္သြားလ်က္ရွိသည္။

သတင္းစာတုိက္မ်ားကုိျမင္လ်ွင္ သတင္းစာမ်ား ေတာင္းၿပီး ႀကဳံရာေနရာတြင္ ထုိင္ဖတ္သည္။ ကုိယ္ခႏၶာ ႀကဳံလွီပိန္ခ်ဳံးၿပီး အသြားအလာ ယဲ႔ယဲ့ျဖစ္ေနသည္။ စိတ္အင္အား လည္း ခ်ဳိ႕ယြင္းလာသည္။ လမ္းေပၚတြင္ မူး လဲျခင္းမ်ားျဖစ္လာသည္။ ဆရာေတာ္ကုိ ၾကည္ညဳိသူမ်ားက တည္းခုိေနထုိင္ရာ ေက်ာင္းတုိက္သုိ႔ ပုိ႔ေပးရ သည္။ ဆရာေတာ္ႀကီးအား ျပဳစုသူကင္းလာရာ အေျခအေနဆိုးရြားလာေသာအခါ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ရခိုင္ရဟန္းေတာ္မ်ားအသင္း စတုတၳအႀကိမ္ အစည္း အေ၀းက ဆရာေတာ္ဦးဥ တၱမအား ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ဆုံးျဖတ္သည္။ ငါးပြင့္ဆိုင္အဖြဲ႕ကို ႐ႈတ္ခ်ျပစ္တင္ေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပသည္။

ရခိုင္ရဟန္းေတာ္မ်ားက ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအား ရန္ကုန္ေဆး႐ုံႀကီးသို႔ တင္ပို႔ကုုသေပးၾကသည္။ သူရိယ သတင္းစာမွ ဦးဘကေလး၊ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ဦးဘ၀င္း၊ ကပၸတိန္ ဘဖူးတို႔ႏွင့္ ဆရာေတာ္အား ေလးစားသူ တို႔ ေဆး႐ုံသို႔ သြားေရာက္အားေပး ကူညီၾကသည္။ ဆရာ၀န္မ်ား၏ စစ္ေဆးခ်က္ အရ ေျခေထာက္ တစ္ဖက္ ျဖတ္ရမည္ဟု ေျပာလာေသာအခါ ဆရာေတာ္က အကုသမခံဘဲ ေဆး႐ုံမွ ဇြတ္ဆင္းၿပီး (၄၆)လမ္း ရွိ အရိယာ ဆမတ္အသင္းတိုိက္တြင္ ေနထုိင္သည္။ ထုိ႔ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဆရာေတာ္သည္ ျပန္လည္ နာလန္မထူႏုိင္ ေတာ့ဘဲ ၁၉၃၉-ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၉)ရက္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။

ဆရာေတာ္ကြယ္လြန္ၿပီး ႏွစ္ရက္အၾကာ၁၉၃၉-ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၁၁)ရက္ ၊ တနလၤာေန႔တြင္ က်င္းပ သည့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀း၌ မင္းတုိင္ပင္အမတ္မ်ားက ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္ေတာ္ မူျခင္းအတြက္၀မ္းနည္းေၾကာင္းႏွင့္ က်န္ရစ္သူမိသားစုထံ ၀မ္းနည္းသ၀ဏ္လႊာပုိ႔ရန္ ၊ ၀မ္းနည္းျခင္း အထိမ္း အမွတ္အျဖစ္ လႊတ္ေတာ္အား ငါးမိနစ္ေရႊ႕ဆုိင္းရန္အဆုိကုိ ဟံသာ၀တီေျမ၏ မင္းတိုင္ပင္အမတ္ ဦးသင္း ေမာင္က တင္သြင္းၿပီး လႊတ္ေတာ္ တက္ေရာက္သူ မင္းတုိ္င္ပင္အမတ္ အားလုံးက တညီတညႊတ္ တည္း အတည္ျပဳၾကသည္။
ဦးဥတၱမ၏ ဂုဏ္သိကၡာတုိ႔ကိုလည္း ခ်ီးက်ဴးေျပာၾကား ၾကသည္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္ေတာ္မူျခင္းမွာ ၀မ္းနည္း ေၾကကြဲဖြယ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္အတြက္ ႏုိင္ငံေရးမ်က္စိကုိပထမဦးဆုံးဖြင့္ေပးသူျဖစ္ ေၾကာင္း ၊ ကုိယ္က်ဳိးမငဲ့ အနစ္နာခံသူျဖစ္ေၾကာင္း ၊ ဆရာေတာ္ႀကီး နာမက်န္းျဖစ္လာေသာ အခါ ေက်ေက် ပြန္ပြန္ မျပဳစု ၊ မေစာင့္ေရွာက္သည့္အတြက္ ၀မ္းနည္းေၾကာင္း စသည္တိုိ႔ကုိ မင္းတုိင္ပင္ အမတ္မ်ား က ေဖာ္ျပၾက ၿပီး ၀မ္းနည္းမွတ္တမ္းတင္ၾကသည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကုိ အာဏာရူးႏုိင္ငံေရးသမား ၊ ၀န္ႀကီး ၊ အတြင္း၀န္စသူတို႔က အေလးမထားၾကေသာ္ လည္း ဒုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး၀င္ သခင္လူငယ္မ်ားက အေလးထားၿပီး အရွင္ဦးဥတၱမ ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွ အစျပဳ၍ ဦးဥတၱမေန႔ကုိ ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္တုိ႔ အုပ္စုိးသည့္ကာလ ဗမာျပည္တြင္ ဂ်ပန္စာသင္ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ေသာအခါ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ အထၳဳပၸတၱိကုိ ျပဌာန္းသင္ၾကား ေပးခဲ့ သည္။